Ik zat met een paar professionele fietsters aan een eettafel toen het gesprek opeens overging in een ongenuanceerd gesprek over zadelpijn en ergere aandoeningen. Veel erger.

'Ik heb er elk seizoen wel een paar', zei een vrouw. 'Ik kan niet eens een controle krijgen, omdat mijn gynaecoloog zo geschokt is over hoe opgezwollen alles is. Ik schaam me ervoor.'

Terwijl ik probeerde om mijn kaken weer van de tafel te krijgen, deelden anderen hun eigen problemen. Die varieerden van ingegroeide haartjes tot schaamlipzwellingen die zo ernstig waren, dat een operatie overwogen werd. Toen we uitgegeten waren haalde ik mijn telefoon tevoorschijn en stuurde een berichtje naar de onderzoeker die meer klinische ervaring met zadelproblemen bij vrouwen heeft dan wie ook ter wereld: Andy Pruitt, oprichter van de University of Colorado Sports Medicine and Performance Centre en medisch adviseur van talloze World Tour-teams en -renners.

'Vrouwen hebben meer problemen dan mannen, maar ze hebben er in het verleden niet zoveel over gepraat,' legde Pruitt uit. 'Nu hebben we een generatie vrouwelijke fietsers die niet bang is om hun problemen te verwoorden. Dat helpt iedereen, want hoe beter we de problemen begrijpen waarmee ze te maken hebben, hoe beter we ze kunnen aanpakken. Niemand mag lijden in stilte.'

Hier volgt een overzicht van de meest voorkomende zadelproblemen waarmee vrouwen worden geconfronteerd en hoe ze deze kunnen voorkomen en verhelpen.

Vaginitis

De oorzaak: het meest voorkomende probleem waarmee wielrensters worden geconfronteerd, is iets waar alle vrouwen mee te maken krijgen, ongeacht of ze op de fiets zitten of niet: vaginale infecties zoals schimmelinfecties. Fietssters lopen echter meer risico, omdat de momenten dat je een broek met zeem aan hebt ook de momenten zijn dat bacteriën sterk kunnen vermenigvuldigen, zegt Dr. Mary Jane Minkin, klinisch hoogleraar verloskunde en gynaecologie aan de Yale School of Medicine.

'Vrouwen die veel fietsen zweten veel in nauwsluitende kleding. Dat kan de groei van schimmels bij veel mensen bevorderen, omdat die gedijen in warme, vochtige omgevingen,' zegt Minkin.

De symptomen: ongewone afscheiding, verandering in geur, jeuk en/of branderigheid, vooral wanneer je plast.

De oplossing: om deze onaangename situaties te voorkomen, moet je de kans dat bacteriën en schimmels zich vermenigvuldigen. 'Trek je fietsbroek zo snel mogelijk uit,' zegt Minkin. Verder is zeep of andere crèmes not done, het verstoord de pH-balans en geeft schimmels vrij spel. Wees dus voorzichtig met wasverzachter, die kan in de zeem blijven hangen en zo verstoor je onbewust de pH-balans.

Je kunt jezelf ook beter weerbaar tegen infecties maken door probiotische voedingsmiddelen die beschermende bacteriën in je lichaam vasthouden te eten. 'Yoghurt, kefir en probiotica kunnen helpen om minder infecties te krijgen,' zegt Minkin.

Zodra je een infectie hebt, kun je proberen deze te behandelen met een vaginale capsule of een speciale crème tegen schimmelinfecties. Als dit niet werkt, raadpleeg dan je arts, zegt Minkin.

Gevoelloosheid

Tot 62 procent van de professionele vrouwelijke wielrenners meldden dat ze de afgelopen 30 dagen genitale gevoelloosheid, tintelingen of pijn hebben gevoeld, zo bleek uit een kleine studie onder 48 rensters die in de Journal of Sexual Medicine werd gepubliceerd. Dat is 62 procent te veel, zegt Pruitt.

'Gevoelloosheid moet niet worden geaccepteerd, punt uit,' zegt hij, omdat het op de lange termijn schade kan veroorzaken. 'Gevoelloosheid is een teken dat je zenuwen worden bekneld. Dat betekent dat er iets mis is.'

De oorzaak: Dat 'iets' is je zadel is of je positie. Of beide. 'Het juiste zadel op de verkeerde positie is net zo slecht als het verkeerde zadel op de juiste positie', zegt hij.

De oplossing: 'Naast het testen van verschillende zadels, zorg dat je een goede professionele bike fitting doet,' zegt Pruitt. Het grootste deel van je gewicht moet rusten op je zitbeenknobbels (de harde botten die je voelt als je gaat zitten) of de pubic ramus (je bekkenbodem verder naar voren) en niet op het zachte weefsel. Dat betekent aanpassing van bijvoorbeeld je reach (een te uitgestrekte houding zorgt voor extra druk op je zacht weefsel), je stuurhoogte (zowel bovenop als onderin het stuur), je zadelhoogte, de hoek en positie van je zadel en ook zeker de vorm en grootte van je zadel.

Niet alleen last down there maar ook tintelende vingers?


Labiale hypertrofie

Labiale hypertrofie is de medische term voor schaamlippen (de binnenste of de buitenste of beide) die opgezwollen en vergroot zijn.

De oorzaak: druk. 'Druk kan een zwelling veroorzaken, omdat het de lymfeklieren afknelt', zegt Minkin. Zodra je een aanzienlijke zwelling hebt, kan dat een vicieuze cirkel veroorzaken van nog meer afknelling en meer zwelling.

Ironisch genoeg kunnen zadels met gaten - bedoeld om drukproblemen te voorkomen - bij sommige vrouwen juist meer zwelling veroorzaken, zegt Pruitt. Als je van jezelf al iets grotere schaamlippen hebt, werken die uitsparingen mogelijk niet voor je, omdat dat weefsel in de knel komt. 'Die vrouwen vinden dat ze goed op de fiets zitten, maar zodra ze voor een pauze van de fiets stappen, hebben ze moeite om weer de fiets op te gaan, omdat alles gezwollen is', zegt hij.

De symptomen: Een zwelling is het duidelijkst waarneembaar, maar ongemak of irritatie als er druk wordt uitgeoefend, is ook een bekend symptoom.

De oplossing: de oplossing is vergelijkbaar met het verminderen van ongewenste druk: niet alleen kiezen voor het juiste zadel, maar ook een bike fitting doen, om de druk op een gezonde manier te verdelen.

Wanneer je wel al een zwelling hebt opgelopen kan het koelen hiervan de zwelling en irritatie verminderen. Maar een koelpack tussen je benen? Kan, maar is niet handig. Neem een reisflesjes voor zeep, vul deze met water en vries dit in. Hiermee kun je bijvoorbeeld voor het slapen de gezwollen plek koelen. Klinkt gek, maar helpt wel.

Urineweginfectie

Net als bij vaginitis zijn urineweginfecties (UWI) bacteriële infecties die kunnen optreden in elk lichaamsdeel dat betrokken is bij het produceren en spoelen van urine. Voornamelijk je nieren, blaas en plasbuis.

De oorzaak: deze infecties komen vaak voor bij vrouwelijke fietsers, omdat bacteriën in je zeem vrij gemakkelijk naar je blaas kunnen komen.

De symptomen: als je merkt dat je meer tijd op het toilet doorbrengt - en je niet lekker zit als je daar bent - heb je wellicht een UWI. De meest opvallende symptomen zijn altijd het gevoel hebben alsof je moet plassen; vaak plassen in kleine hoeveelheden en een brandend gevoel bij het plassen; en het produceren van urine die ofwel troebel, rood (bloederig) of heel scherp qua geur is.

De oplossing: Je leidingen doorspoelen door veel water te drinken en direct te gaan plassen als je moet, helpt in het algemeen om infecties te voorkomen. Maar niet altijd. De strategieën voor het voorkomen van UWI's zijn vergelijkbaar met die voor het voorkomen van andere vaginale infecties. Trek je fietsbroek zo snel mogelijk uit en reinig jezelf als je fietsrit klaar is. Als je vatbaar bent voor UWI's, kan het helpen om cranberrysap te drinken. Dat bevat een chemische stof die A-type proanthocyanidinen worden genoemd en die werken als een afweerlaag tegen bacteriën in de blaas. Het onderzoek hiernaar is niet eenduidig, maar sommige studies suggereren dat cranberrysap het aantal UWI's bij vrouwen kan verminderen.

Zadelpijn

Dit is een overkoepelende term die geïnfecteerde haarzakjes (folliculitis), wrijving en open wondjes in de schaamstreek omvat, die allemaal behoorlijk pijnlijk kunnen zijn.

De oorzaak: Constante druk en schuren op continu dezelfde plek zal irritatie van je huid veroorzaken. In de loop van de tijd kan dat gaan ontsteken, waardoor je vatbaar wordt voor infecties.

De symptomen: De plekken waar je zadelpijn ervaart zijn meestal een beetje verdikt, hebben geïrriteerde huid, of met puistachtige bacteriën gevulde poriën. Ongeacht hun vorm, zijn ze gevoelig en soms heel pijnlijk.

De oplossing: zoals zoveel zadelellende, kan het juiste zadel en de juiste pasvorm van de fiets een hele hoop schelen bij het voorkomen van deze kwalen. Goede hygiëne helpt ook. Andere preventieve stappen zijn onder meer:

• Smeren: chamois crème (ofwel broekenvet) is ontworpen om wrijving tussen je huid en je fietsbroek te verminderen. Wrijf wat op de zeem en op je huid voor maximale bescherming. Er zijn specifieke crèmes voor vrouwen, die speciaal zijn ontwikkeld om een gezonde pH-balans te behouden. Ga dus niet met zomaar een vet smeren!

• Verwijder haar voorzichtig: het bijwerken van je bikinilijn ziet er op het strand misschien goed uit, maar zet de deur open voor pijnlijke bultjes, ingegroeide haartjes en geïnfecteerde follikels, zegt Pruitt. 'Je schaamhaar is als een goede helm voor je vagina, omdat het een beschermende laag biedt tussen je gevoelige weefsels en de wrijving met het zadel', zegt hij. Scheren en harsen neemt die bescherming weg en kan problemen veroorzaken met irriterende stoppels. Dat wil niet zeggen dat je de natuur maar zijn gang moet laten gaan, maar neem voorzorgsmaatregelen tegen geïnfecteerde bultjes door na het scheren een dunne laag antibiotische zalf op te brengen.

Een tip voor de fanatieke fietsers: plan je scheerbeurt, dus nooit voor een lange rit, trainingskamp of meerdaagse wedstrijden of tochten. De huid heeft tussen de ritten niet genoeg tijd om te herstellen van je scheerbeurt en de rit waardoor het een opstapeling wordt van irritaties.

• Creëer een beschermende buffer: sommige vrouwen ondervinden problemen met het schuren van de bovenbenen langs de zijkanten van het zadel. Veel triatleten (die erg gevoelig zijn voor dit schuren, omdat ze nog nat van het water direct op de fiets springen) zweren bij anti-schuur gels zoals Lanacane. Die zijn speciaal ontworpen om schuren bij huid-op-huid of huid-op-kleding wrijving te voorkomen door een zijdeachtig beschermend laagje op de huid te vormen.

• Zeem wisselen: Net zoals zadels, zijn er fietsbroeken en zemen in alle soorten en maten en sommige passen beter bij je billen dan andere. Koop een naadloze zeem die blijft zitten en die je huid niet irriteert en die tijdens het fietsen geen wrijving veroorzaakt. Draag nooit ondergoed onder je fietsbroek, die zijn gemaakt om naakt in te stappen; ondergoed voegt alleen maar een laag toe die extra schuren kan veroorzaken.

• Breng zelfverzorgende crèmes aan: je kunt zelf lichte wondjes behandelen met een helende, beschermende zalf, bijvoorbeeld eentje die tea tree oil bevat. Ook werkt Aloë vera rustgevend voor de huid. Tegenwoordig heb je talloze Aloë vera gels maar kies degene met de het hoogste percentage aan Aloë vera zelf. Alle rotzooi zoals parfum moet je juist niet hebben.

Meer tips tegen zadelpijn?

Vertaald van Bicyling US, door Stephanie Reitsema