Ze treffen het niet, de fixed gear riders uit 29 landen die hier op deze zaterdagochtend op een stratencircuit in zuidoost-Londen bij elkaar zijn gekomen voor de tweede Red Hook Crit (Criterium, RHC) in het jaarlijkse vierluik. Net voor het begin van de eerste kwalificatieronde kwam het ineens met bakken uit de hemel. Om op een fiets zonder versnellingen, zonder remmen en zonder de mogelijkheid om de benen stil te houden met een gemiddelde snelheid van 48 km/u over een smal en hoekig parcours te racen is normaal al een uitdaging, nu de weg met putdeksels en witte strepen er spekglad bij ligt helemaal. Vandaag is een dag voor mannen en vrouwen met ijswater in hun aderen. Alleen zij durven de acht bochten (zes naar links, twee naar rechts) op het parcours van een kilometer scherp en snel te nemen.
De dag was veelbelovend begonnen. Op een parkeerplaats achter de O2-Arena, op een steenworp afstand van de Theems, scheen een prettig zonnetje. Omringd door hijskranen en torenhoge bouwgeraamtes van waaruit getimmer en geboor klonk, meldden relaxte, soms slaperige twintigers en dertigers zich bij een tafeltje met inschrijflijsten. Ze droegen rugzakken met matjes, om tussen de races te kunnen uitrusten. Aan een enkele tas hing nog het geprinte bagagelabel. Er waren baarden en tatoeages, er werd gehugd en gehighfived. ‘Gastuuuh!,’ riep een Nederlands meisje naar een groepje mannelijke landgenoten. Ze noemden haar ‘ouwe’ en ‘dude’. Ashley Faye (24) rijdt vandaag haar achtste RHC. Ze was al eens vijfde. Na haar kwalificatie roept ze dat het ‘zo vet hard goot dat ze niet wist of er snot uit haar neus kwam of dat het troep van het wegdek was.’
Nestor Stefan ‘Fish’ Vis (38) bekeek het glimlachend van een afstandje. Hij was zes jaren geleden de eerste Nederlandse deelnemer. Sinds 2013 is hij de enige die er een won, in Barcelona. Vandaag telt het veld van ruim tweehonderd mannen veertien Nederlanders. ‘Ze dachten in 2013 waarschijnlijk: als hij kan winnen…,’ zei Vis grijnzend, terwijl hij zijn blonde manen herschikte onder zijn petje. Het is valse bescheidenheid. Vis was als 14-jarige Nederlands wegkampioen, vier jaar later won hij op de baan de nationale titel Olympische Sprint. Hij leefde daarna als fietskoerier in Amsterdam, New York, Toronto, Berlijn en Kopenhagen, genietend van de vrijheid, de mentaliteit en de onderlinge Alleycat-wedstrijden. In 2011 ontdekte hij de flitsende, opkomende, hippe koersen voor fietsen met een vast verzet, doortrappers zoals hij ze noemt. In de eredivisie ervan, de RHC, reed hij acht keer top-20, waarvan viermaal bij de eerste tien. ‘Het niveau gaat wel razendsnel omhoog. Die klasseringen zijn nu ver weg.’ Vandaag zal hij in zijn zeventiende deelname als 57ste eindigen, in april werd hij in Brooklyn 74ste.
De man die negen jaar geleden in New York de RHC startte, staat nu op de finishlijn in Londen. Ingepakt tegen de regen zwaait David Trimble zijn zwartwit geblokte finishvlag. Hij heeft zelfs tijd om Brian Megens een highfive te geven. De Nederlander wint zijn heat met ruime voorsprong. Trimble kon in maart 2008 niet bevroeden dat het wedstrijdje dat hij voor zijn 26ste verjaardag organiseerde zou uitgroeien tot een megaspektakel met honderden deelnemers, duizenden toeschouwers, fullprofs en wereldwijde media-aandacht. De designer op een architectenbureau had wat vrienden uitgenodigd die ook van fietsen hielden, een kleurrijk gezelschap van fietskoeriers, studenten, kunsthandelaren – you name it. Ze hadden één ding gemeen: ze trapten die nacht een fixie door de donkere, verlaten straten van Red Hook, de oude haven in Brooklyn vlakbij Trimble’s woning. Ze raceten langs verzakte pakhuizen, een oude pier en verroeste hijskranen, luid aangemoedigd door toekijkende vrienden en toevallige voorbijgangers.
Trimble finishte als tweede achter Kacey Manderfield, de vrouw die later dat jaar Amerikaans baankampioen puntenkoers werd. Na afloop zette het gezelschap het bij Trimble thuis op een drinken. Een jaar later was het door mond-tot-mond-reclame een stuk drukker, maar er werd gekoerst zonder sponsors, prijzen of vergunningen. Winnaar Neil Bezdek kreeg een pot zelfgemaakte granola, een fles olijfolie en op een van melkkratten gebouwd podiumpje hield de fietskoerier triomfantelijk een kassei boven zijn hoofd. Een nieuwsgierige filmploeg filmde het, een verslaggever van The New York Times schreef het op. Bij de volgende editie meldden zich de eerste sponsors, zestig deelnemers en ruim vijfhonderd toeschouwers.
Acht jaar later, na tien races in Brooklyn, zeven in Milaan, vier in Barcelona en de derde in Londen, domineert een megavideoscherm een parkeerplaats vol bussen en busjes, tenten van koffiebranders, fietsenmerken en peperdure zonnebrillen. Er is een food court en merchandising. Pissen hoeft niet meer in de bosjes, er zijn mobiele toiletcabines. Racers rijden zich warm op een vloot rollenbanken. Met de best gesponsorde ploegen zijn verzorgers en mechaniekers meegereisd. Toch heeft de sport de underground vibe en het ruwe, ruige en anarchistische karakter niet verloren. Iedereen met een fixie heeft de kans om het op te nemen tegen professionele wegrenners, cyclecrossers en baankampioenen. In april in Brooklyn kwam olympisch kampioen Callum Skinner – in Rio goud op de teamsprint en individueel zilver – niet door de kwalificaties. ‘Ik kon ze niet bijhouden.’ Vandaag doet Davide Viganò mee, die voor Sky en Quick Step vijfmaal de Vuelta uitreed en eenmaal de Giro. Ook Francesco Chicchi rijdt, de voormalige wereldkampioen op de weg bij de beloften, en Giovanni Longo en Filippo Fortin, twee Italiaanse oud-kampioenen ploegenachtervolging.
Bij de vrouwen start Dani King, wereld en olympisch baankampioene. Het zijn vooral ervaren, getectyleerde renners met verschillende achtergronden die hier knokken om de ereplaatsen, waarbij lang niet altijd de sterkste wint. Soms is het de slimste, de snelste op het rechte stuk, de handigste of de brutaalste. Wie niet met een groep met ellebogen werkende concurrenten een natte, nauwe en haarscherpe bocht in durft te duiken kan in ieder geval beter thuisblijven.
In de charme van de sport, samen koersende amateurs en profs, schuilt ook het gevaar. Zeker vandaag op de spekgladde ronde, die deels over een bouwplaats voert. In de kwalificaties zorgen angstige renners die met verkrampte armen de bochten nemen voor ongelukken en bijna-ongelukken.
Het kost een Duitser zijn finaleplek. Als hij met veel meer snelheid in een onoverzichtelijke bocht twee twijfelaars treft schuift hij onderuit. Een deel van zijn snelpak en van de huid op zijn rug en armen blijft achter op het wegdek. Ondanks de regen loopt hij nog lang in zijn blote bast rond, zoals ook anderen niet snel hun wonden schoonspoelen en bedekken. Trofeeën van geronnen bloed. Phil, die met een ambulance-fiets eerste hulp biedt, noemt de renners ‘resilient’, veerkrachtig. ‘Ze vallen, vloeken een paar keer en ook als een been er half afhangt klimmen ze gelijk weer op de fiets.’ Het moet wel, want wie op een ronde wordt gezet is af. Luc Ducrot (30), zoon van oud-prof Maarten, wordt niet gelapt, integendeel, maar hij verliest wel zijn kans op de finale. Net als hij in heat 3 in één rondje is opgeschoven van plaats tien naar de koppositie en achtervolgd wordt door Stefan Schafer, de winnaar in Brooklyn, en toprenners Viganò, Seubert en Longo, stuurt hij naar de kant met een afloper. Hij slaat op zijn stuur. De ICT’er in de thuiszorg is wel met een team, F.A.S.T. Amsterdam, maar niet op elke hoek staat iemand met een nieuw wiel.
Het regent vandaag lekke banden, maar daar heeft Ducrot geen boodschap aan. Dat het nu net hem moet overkomen. Zijn benen voelden geweldig en door de mensen van RHC is hij gebombardeerd tot ‘rider to watch’. Net voor zijn uitvallen riep de speaker dat hij benieuwd was wat ‘the promising Dutchman’ in de finale ging doen. Ducrots ster rijst snel. Zes jaar geleden kocht hij een stalen fietsje, knapte het op en toerde er mee naar en door Zuid-Frankrijk. Koersen reed hij niet, tot hij twee jaar geleden op een baanfiets meedeed aan trainingsomniums in Alkmaar en Sloten. Hij won meteen ‘dingen’. F.A.S.T. Amsterdam vroeg hem crits te gaan rijden.
Toen er bij zijn debuut in de eerste bocht meteen mensen onderuitgingen schrok hij en zette zich op kop. Niet veel later won de hardrijder de Ronde van de Orteliusstraat in Amsterdam-West, onderdeel van de Nederland Crit Series, voorheen de Vast Verzet Bokaal. Ducrot vond die drie kwartier ‘knallen’ meteen ‘vet cool’, de zieke risico’s helemaal ‘te gek’. Bij zijn eerste RHC in Milaan werd hij direct 27ste. ‘Zo gaaf, ouwe, nog nooit zoiets gezien.’ Handenwrijvend maar ook ‘met zeven kleuren’ leefde hij toe naar Londen, maar nu is het over. Of niet? Het zingt rond dat Trimble hem toch wil laten starten in de Last Chance Race, mister Red Hook ziet de Nederlander graag in de finale.
Niet alleen voor Ducrot is het lange wachten begonnen. Vanwege de regen en de gladheid zijn de Superpoles geschrapt – een tijdrit van een rondje om de startpositie van de beste 25 gekwalificeerden te bepalen voor de finale. Renners schuilen in een bomvol cafeetje, onder stevig vastgesnoerde partytenten, op elkaar gepropt in een bestelbusje. De leden van het Duitse team 8bar dutten per toerbeurt op een matje in hun bus. De Brabander David van Eerd (27) is een van hen. Hij werd in Brooklyn vijfde. Vandaag wordt er veel van hem verwacht. Van Eerd reed al op de weg in Azië, Afrika, Zuid-Amerika en de hoogste amateurkoersen in Nederland (zelfs een tijdje in Paraguyaanse dienst), maar nergens voelde hij de adrenaline-rush als bij de crits. ‘Het is zoveel vetter dan gewoon wielrennen. Er valt niks te doseren. Je moet volledig één worden met je fiets, doortrappen en snel reageren op onverwachte obstakels.’ Volgens kenners is hij voor de duivel niet bang, maar Van Eerd voelt zich niet senang in de regen. ‘Dan ga ik te veel nadenken. Hopelijk wordt het nog droog.’
Halverwege de damesfinale wordt het inderdaad droog. De Last Chance Race voor de mannen is dan al verreden, zonder Ducrot. De renners met mechanische pech die minimaal zeven rondes hebben gereden werden nog toegelaten, Ducrot kwam een paar honderd meter tekort. ‘Kom ik helemaal naar fokking Londen voor zeven minuten koers.’ Tussen de renners die al klaar zijn vormt zich langzaam een berg van lege pizzadozen, fijngeknepen bierblikjes, peuken en bakjes met restanten fish & chips.
In de vrouwenfinale schuift er al in de vierde ronde een renster onderuit. Ze neemt een paar collega’s mee in haar val, onder wie Ashley Faye. Een paar achtervolgers, die door de blinde bocht de berg met gevallen rensters en fietsen niet kunnen zien, klappen er ook nog vol op. Een meisje dat het hek achter de kussens met haar gezicht heeft aangetikt, blijft bloedend liggen. De rest is alweer vertrokken. Faye ook, maar niet voor lang: met dat enorme gat in haar wiel valt niet te koersen. Lisa Wörner, de andere Nederlandse, wordt keurig 10de.
Als om negen uur ’s avonds de mannen van start gaan staat het publiek rijendik achter de hekken. Ze rammelen hard met de uitgedeelde koebellen. Engelse jongens die op het parcours acrobatische toeren uithalen met hun fietsjes steken onderwijl groen vuurwerk af. Eén ventje doet een wheelie van een kilometer. Hij moet ook wel, want hij heeft zijn voorwiel eruit gehaald. De speaker waarschuwt dat het weliswaar niet meer regent, maar dat het nog spekglad is.
In het licht van bouwlampen schiet even later het peloton van honderd man voorbij. Het is een afvalrace. Door lekke banden en het vertrek van gelapte renners dunt de groep snel uit. Mannen die hard op het wegdek of tegen de ingepakte hekken klappen, maar snel weer opkrabbelen en verder koersen worden hard toegejuicht. Als halverwege de finale Megens en Van Eerd allebei een keer op kop hebben gelegen – ze vallen uit met lekke tubes – is er een crash. Een renner die na een te ruime bocht de boarding raakt en valt, krijgt een heel groepje over zich heen. De valpartij is minder erg dan bij de dames – iedereen staat snel overeind – maar nú is er wel een rode vlag. Toeschouwers kijken elkaar vragend aan, dan wordt het duidelijk: Eamon Lucas ligt erbij, de Amerikaanse showman van Specialized, het sterkste en financieel krachtigste team én een belangrijke geldschieter voor de RHC. Lucas krijgt applaus als hij ondanks een bloedende wond bij zijn rechteroog om een nieuwe helm vraagt. Als hij alle aandacht op zich gericht weet, grijpt hij een halve liter bier van een toeschouwer en neemt een paar grote slokken. Het schuim druipt langs zijn kin.
De herstart betekent ook dat een andere Specialized-renner, lokale favoriet Alec Briggs, die achterop is geraakt door een lekke band, de mogelijkheid krijgt om terug te komen. Trimble laat hem veel te vroeg na de kopgroep vertrekken, binnen no time sluit Briggs zich bij hen aan. Het is een goede en spectaculaire renner. Het is ook knap dat hij zich vanuit de 48ste positie naar het brons knokt, maar toch klopt het niet. Sponsor van de sterkste ploeg én van het evenement is geen geloofwaardige combinatie, zeker niet bij een ruige, rauwe en rebelse wielerdiscipline. Gelukkig wint vandaag de kopman van een Italiaans team. Baanrenner Edwin van Kerkhof (31) is in zijn RHC-debuut als beste Nederlander keurig 18de geworden. Hij had hoger kunnen eindigen, maar liet zich in het slot naar achteren ellebogen. ‘Het is echt vechten voor je plek. Voor veel jongens is het hun brood, voor mij is het hobby. Als je dat denkt, verlies je meteen een paar plaatsen. Maar damn, wat is dit gaaf.’ Dat moet hij gaan. De beruchte afterparty wacht. Bij de uitgelaten Italianen gaat de fles Jack Daniels al van mond tot mond.
Tekst: Wiep Idzenga
Foto: Tornanti.cc
Dit verhaal komt uit Bicycling nummer 2. 2017. Wil je dit soort verhalen thuis op de mat krijgen? Sluit dan hier een abonnement af.
