Review: SRAM Red XPLR AXS 13-speed gravel groepset

De dit najaar geïntroduceerde SRAM Red XPLR AXS gravelgroep brengt 13 versnellingen naar gravel. Tuurlijk, Campagnolo heeft al geruime tijd de Ekar 13-speed groep, maar die is mechanisch. De nieuwe Red XPLR AXS is de eerste 1x13 elektronische groep op de markt. Dat is meteen ook het grote verschil met de deze zomer gepresenteerde Red AXS race-groepset. Die beschikt over twee kettingbladen voor en 12 versnellingen achter. In deze review over de nieuwste SRAM gravel groepset lees je waarom we onder de indruk zijn.

Wat maakt XPLR anders dan de reguliere SRAM Red?

De cassette en de achterderailleur onderscheiden XPLR van de reguliere Red groep. Terwijl die groep kan worden gebruikt in een 2x12 of 1x12 aandrijflijn met een 10-28T, 10-30T, 10-33T of 10-36T cassette, kent XPLR uitsluitend een 1x13 aandrijflijn die een 10-46-tands cassette gebruikt.

Eerdere versies van XPLR maakten gebruik van een 12-speed achterderailleur die aan een standaard derailleurhanger is bevestigd. De nieuwe Red XPLR maakt echter gebruik van SRAM's Direct Mount-technologie, die in maart 2023 debuteerde met de Transmission mountainbike-aandrijflijnen en gebruik maakt van een UDH achterderailleur.

UDH achterderailleur

De afkorting staat voor Universal Derailleur Hanger en werd door SRAM in 2019 geïntroduceerd. Hoewel een UDH op zichzelf al veel voordelen heeft was het echte doel (en de reden dat SRAM het jaren geleden introduceerde en merken ertoe aanzette het te adopteren) om de markt te voorzien van fietsen die klaar zijn om de direct mount achterderailleurs te kunnen gebruiken die SRAM in ontwikkeling had.

Met direct mount zit er geen derailleurhanger tussen het frame en de derailleur. De derailleur wordt rechtstreeks op het frame gemonteerd, omsluit de binnen- en buitenkant van de dropout aan de aandrijfzijde en wordt vastgezet met een bout met een grote diameter die door de dropout gaat.

SRAM zegt dat er twee primaire voordelen aan Direct Mount zitten. De sterkte is er één, waarbij SRAM beweert dat de uniforme derailleur/frame/as-combinatie net zo sterk is als die van een trapas. SRAM onderstreepte dit door bij de introductie van de Transmission-achterderailleur afbeeldingen van fietsers te laten zien die letterlijk op de achterderailleur staan. Met zo'n sterke combinatie en zonder een derailleurhanger die kan buigen bij een val, is het zeer onwaarschijnlijk dat een Direct Mount achterderailleur in de spaken van het achterwiel zal slaan.

Het andere voordeel is een nauwkeurigere positionering van de derailleur en cassette. De derailleurbevestiging is gecentreerd op de achteras en de positie van de cassette is vast. SRAM weet precies waar de derailleur en cassette zich bevinden, ongeacht het frame en wiel die je gebruikt. Dit stelt SRAM in staat om nauwkeuriger te schakelen. Het zorgt er ook voor dat de hoge en lage limietschroeven kunnen worden verwijderd, die voornamelijk dienen om de achterderailleur enigszins aan te passen aan verschillen in frameafmetingen. Deze Direct Mount vereist echter wel een specifiek dropout-ontwerp met UDH.

Een andere opvallende nieuwe functie is het 'Magic Wheel' derailleurwiel, dat blijft zelfs draaien als er iets tussen komt, waardoor de ketting altijd soepel blijft lopen. Daarnaast zou de derailleur ook sneller moeten reageren dan de RED AXS achterderailleur die je op racefietsen vindt. Door de UDH-montage is de derailleur stijver geworden, waardoor schakelen net iets sneller aanvoelt. En het moet gezegd: schakelen gaat echt razendsnel.

Nog een onderdeel dat anders is bij XPLR, hoewel minder opvallend dan de derailleur en cassette, is een langere trapas. Hierdoor kunnen frameontwerpers meer ruimte creëren voor bredere banden. De langere as vergroot de kettinglijn tot 47,5 mm (2 mm breder dan Red) en vergroot de Q-factor tot 150 mm (een toename van 5 mm).

Overeenkomsten met reguliere Red

Voor de rest heeft de nieuwe XPLR gravelgroep van SRAM veel overeenkomsten met de reguliere Red groep. Veel onderdelen zijn hetzelfde, zoals ketting, remschijven, remklauwen en batterijen. Ook de shifters, ook wel remgrepen genoemd, zijn hetzelfde en daar waren we bij de racefiets-groep al enorm over te spreken. Ergonomisch zijn deze nieuwe grepen ontzettend fijn, zowel op een racefiets als gravelbike. De zekerheid die je voelt op de grepen is fantastisch en ook de remkracht en -modulatie blijft verbazen.

Is de nieuwe Red XPLR compatibel met andere groepen?

Een van de beste dingen aan het AXS-ecosysteem van SRAM is de uitgebreide compatibiliteit tussen de groepen. Hoewel de Red XPLR-achterderailleur en de 13-speed cassette aan elkaar gekoppeld moeten worden, kunnen rijders ze mixen en matchen met onderdelen van Red AXS (eerste en tweede generatie), Force AXS (eerste en tweede generatie), Rival AXS en zelfs de zeer betaalbare Apex AXS 12-speed groepen. Red XPLR is ook compatibel met onderdelen uit de SRAM-collectie voor mountainbikes, waaronder Transmission-kettingen en AXS flat bar-controllers. Het zorgt er allemaal voor dat je een setup kunt maken die precies binnen jouw budget past.

Deze gebruiksvriendelijkheid van SRAM AXS, gecombineerd met de razendsnelle shifts van de nieuwe XPLR, zorgt ervoor dat we alleen maar lovend kunnen zijn over deze nieuwe telg binnen de SRAM familie.