Hardtail vs. Fully: Welke mountainbike is sneller?

De discussies op onze redactie zijn vaak levendig, maar over mountainbikes zijn we de laatste jaren vrij eensgezind: een full suspension mountainbike – ook wel fully genoemd – heeft unaniem de voorkeur. Let wel: zonder te kijken naar de prijs. Zo werkt het alleen niet voor de gemiddelde fietser, die zoekt binnen een bepaald budget en daarop de keuze moet aanpassen. Het is daarmee allerminst verrassend dat de hardtail mountainbike nog altijd de meest populaire offroad fiets in ons land is. Maar is dat ook bij ieder budget de beste keuze? Wij gingen de Nederlandse trails op met beide type mountainbikes in dezelfde prijscategorie. Wat is de uitkomst van onze praktijktest: hardtail vs. fully: welke mountainbike is het snelst? Onderaan dit artikel lees je het.

Wat is een hardtail en wat is een fully? Het verschil is eenvoudig: een hardtail (harde staart) heeft alleen vering in de voorvork; een fully of full suspension (volledige vering) heeft zowel een verende voorvork als vering aan de achterkant.

Check ook alle type fietsen die er zijn door ons uitgelegd.

‘Een fully is veel te duur’

Een vaak gelezen opmerking in deze discussie op onze social media kanalen is het feit dat full suspension bikes veel te duur zijn. Ja, een fully is duurder, want er zit simpelweg meer techniek in zo’n fiets, met meer onderdelen en meer R&D. Toch worden goede fully’s relatief gezien wel goedkoper, in vergelijking tot hardtails. Zo reed ik afgelopen voorjaar op de Cube Stereo One22 Pro, een volgeveerde aluminium trail mountainbike van € 1.999, wat weliswaar een zwaargewicht van bijna 15 kilogram is, maar die desondanks speels en snel genoeg aanvoelde op de trails van de Utrechtse Heuvelrug. Strava-PR's zaten er niet in, maar heel ver zat ik er niet vanaf en met een paar upgrades maak je hem eenvoudig lichter en sneller.

Toch vind je onder deze prijs nagenoeg geen fully’s en ga je bij veel merken eerder richting € 2.500 voor het goedkoopste model. Dat zijn serieuze prijzen voor een fiets die voor veel mensen misschien niet de belangrijkste fiets in de schuur zal zijn. Ziedaar de reden dat veel mensen nog altijd voor een hardtail kiezen, want voor € 1.200 rijd je bijvoorbeeld al op de veelgeprezen Specialized Rockhopper. Zit je beperkt in je budget? Dan is een hardtail de meest logische keuze.

‘Een fully is veel te lomp en zwaar’

Veel fietsers zal het hierboven beschreven gewicht van 15 kilogram de oren doen klapperen. Dat is inderdaad een serieus gewicht, maar op de vlakke Nederlandse parkoersen merk je daar toch vrij weinig van. Globaal genomen kunnen we concluderen dat het gewichtsverschil tussen een hardtail en een fully in dezelfde prijscategorie neerkomt op zo’n twee tot drie kilo. Dat lijkt veel – en dat is het ook als je het hooggebergte ingaat – maar op vlakke trails zijn die verschillen nauwelijks waarneembaar en lever je op een gemiddeld parcours bijna geen snelheid in. Zeker als je kiest voor een snelle crosscountry fully, zoals bijvoorbeeld de Trek Supercaliber of Cannondale Scalpel. Die zijn zo wendbaar en lichtvoetig, dat je qua acceleratie soms het gevoel hebt op een hardtail te rijden.

Daarnaast gaat het bij het mountainbiken natuurlijk niet alleen om snelheid, want comfort en plezier zijn voor de meeste fietsers nog altijd veel belangrijker. Daarvoor maken die paar extra kilo’s een stuk minder uit, want dat je met een fully comfortabeler rondrijdt, daar is iedereen het wel over eens. Voeg daarbij de speelsheid van de achtervering en het feit dat je minder snel vermoeid raakt en dan voelt het fietsen met een full suspension fiets juist het tegenovergestelde van lomp.

Lees ook: Dit is alles wat je moet weten over een full suspension mountainbike

‘Een fully voelt als een wipkip’

Eerlijk is eerlijk, tot een aantal jaar geleden waren voordelige full suspension bikes niet bepaald snelle fietsen met optimale krachtoverbrenging. Niet zelden had je het idee dat alle kracht die je in de pedalen probeerde te trappen, verloren ging in de inverende achterkant van de fiets. De term ‘wipkip’ ligt daardoor bij velen nog altijd voor op de tong als het gaat over een fully. Maar de mountainbike is snel veranderd in korte tijd. Vroeger werden er wedstrijden gereden op fietsen waarvan we ze nu als gravelbike zouden bestempelen, tegenwoordig hebben crosscountry modellen al meer trail eigenschappen dan een trail bike van vijf jaar geleden.

En zoals bij alle technologieën in de fietsindustrie, zijn ook hoogwaardige veringsystemen door middel van het trickle down principe - waarbij nieuwe technologieën eerst bij de duurste modellen worden toegepast en met de tijd ook worden gebruikt op goedkopere modellen – steeds gangbaarder op de goedkopere fully’s. Dempers en voorvorken van merken als RockShox en Fox worden steeds beter te tunen en het complete systeem van demper en scharnierpunten in het frame, zoals het befaamde Maestro-systeem van Giant en Liv, maken het energieverlies aanzienlijk geringer.

Zeker als je op beklimmingen gebruik maakt van een gedeeltelijke of volledige lockout, die inmiddels gangbaar is. Hoewel de huidige achtervering-systemen zo’n lockout bijna overbodig maken, die zijn zo goed dat je ze gewoon open kunt laten staan als je op je zadel blijft zitten tijdens het klimmen. Sterker nog, rijd je over hobbelig terrein met wortels en keien, dan heb je door de vering juist meer contact met de ondergrond en daardoor meer tractie, waardoor je weer meer snelheid kunt maken.

Tekst gaat verder onder afbeelding

‘In Nederland is een fully overbodig’

Dit is misschien wel de meest gemaakte opmerking als het gaat over hardtails en fully’s. Door de weinig echt technische parcoursen in ons land, waarbij je vooral door het bos slingert met hier en daar een klein obstakel, is een fully geen noodzaak. Zeker niet als het gaat om het kunnen volbrengen van het parcours, waar dat met een hardtail in bergachtig terrein soms een serieuze uitdaging kan zijn. Voeg daarbij het lagere gewicht van de hardtail, een kenmerk waar veel rijders op zoek naar snelheid op aanslaan, en de keuze voor de goedkopere en lichtere fiets is snel gemaakt.

Toch ligt dat niet zo simpel. Ja, op korte rondjes met veel acceleratie-momenten zal je vermoedelijk iets sneller zijn met een lichtere fiets. Maar geef je een uurtje gas op bochtig en hobbelig terrein, dan kom je gebroken van de trails af. Nek, rug en ledematen doen pijn en vaak heb je na zo’n uurtje niet veel zin om nog veel langer te rijden. En met een fully? Op basis van onze ervaringen in de afgelopen jaren zijn we unaniem in ons verdict dat dit echt een ander verhaal is. Door de vering hoef je bij het passeren van wortels en stenen veel minder vaak je achterwerk van het zadel te lichten en daarmee spaar je veel energie. Daarnaast wordt je lichaam echt ontzien bij het opvangen van klappen, waardoor je het simpelweg langer kunt volhouden, mét een glimlach op je gezicht.

Vergeet daarbij ook niet dat de parcoursen in Nederland steeds uitdagender worden, met meer technische secties en drops. Dus is een fully overbodig? Niet als je graag lange dagen onderweg bent, op zoek bent naar uitdagende parcoursen en comfort een belangrijk aspect voor je is.

Lees ook: De beste racefietsen, gravelbikes en mountainbikes waarmee we reden in 2023

Hardtail vs. Fully – De praktijktest

Om alle theorie en ons gevoel van de afgelopen jaren nu eens echt in de praktijk te testen, willen we er eens wat data aan hangen. We gingen los op het mountainbikeparcours van Austerlitz-Zuid, een gemiddeld uitdagende route zoals we die veel in Nederland zien, met een lengte van 7,5 kilometer.

Om de vergelijking zo gelijkwaardig mogelijk te houden, pakken we een hardtail en een fully in globaal dezelfde prijscategorie, de Canyon Exceed hardtail en de Canyon Lux fully. Op een rustige maandagmiddag ging Thomas eerst op pad met de Exceed CF 7 en daarna met de Lux World Cup CF 6, terwijl ik met de hoger geprijsde Exceed CF SLX CLLTV en de Lux World Cup CF 8 de trails onveilig maakte. Beide vergelijkende modellen hadden dezelfde 2.35 mm brede Maxxis banden en gelijke bandendruk en druk in de voorvork. Om het vermogen te kunnen meten, maakten we gebruik van Assioma powermeterpedalen. In de tabel vind je de kenmerken van iedere fiets en de resultaten.

Hardtail vs. Fully - Conclusie?

De verschillen in tijd zijn minimaal en kunnen grotendeels verklaard worden door het hoger getrapte vermogen. Wel zien we een gering verschil in gemiddelde cadans, wat verklaard zou kunnen worden door het feit dat een fully je de mogelijkheid geeft om langer te blijven trappen, waar je met een hardtail de benen even stilhoudt. We zouden daarmee kunnen concluderen dat het lagere gewicht van de Exceed gecompenseerd wordt door de hogere efficiëntie van de Lux.

Wat de data echter niet vertelt, is het gevoel onderweg. Dat was, zelfs voor deze korte ritten, duidelijk in het voordeel van de Lux. De fully rijdt comfortabeler, rustiger en meer ontspannen, waardoor je ook meer gelegenheid hebt om foutjes te compenseren en simpelweg minder stuurfoutjes te maken. En dat zal tijdens langere ritten alleen nog maar meer tot uiting komen. Het onderschrijft daarmee wat we al vermoedden: heb je het budget, dan is de fully de beste keuze!

Lees ook: 8 Hardtail Mountainbikes uit elke prijscategorie getest