Review: SRAM Apex AXS elektronische groepset

In de zomer van 2023 verraste SRAM met de introductie van de goedkoopste elektronische groepset op de markt: Apex AXS. Destijds was de oude Apex-groep een beetje ondergesneeuwd geraakt, maar met deze nieuwe generatie heeft SRAM haar goedkoopste groep weer stevig op de kaart gezet. De afgelopen maanden reed ik veelvuldig rond met de groep, tijdens modderige gravelritten en kille winterdagen. In deze review lees je hoe dat is bevallen.

Nieuwe SRAM Apex AXS

Apex is de minst dure weg- en gravelgroep van SRAM. De nieuwe Apex-onderdelen zijn 12-speed (voorheen was het een 11-speed groep) en naast de elektronische AXS-groep die ik mocht testen, is er ook nog altijd een mechanische Apex groep beschikbaar. In beide gevallen gaat het om een hydraulische schijfrem-groep met slechts 1 kettingblad aan de voorkant, de zogenaamde one by (1x) crank. Het is daarmee vooral een geschikte gravelgroep, die ook voor de iets minder fanatieke wielrenner prima zou kunnen werken op de weg. Ik heb de groep echter alleen getest op de gravelbike.

Je kunt kiezen uit een Eagle-achterderailleur met 11-50 of 11-52 cassette, of een XPLR-achterderailleur met 11-44 cassette, zoals in onze testfiets. De belangrijkste verschillen tussen Apex en de duurdere SRAM-groepen komen vooral neer op materialen en afwerkingen: Apex is goedkoper, zwaarder en minder mooi afgewerkt.

Uitwisselbaar met alle andere AXS-groepsets

De brede lijnen van Apex AXS zijn hetzelfde als de andere AXS groepen van SRAM (Red, Force & Rival). De motoren, accu's en andere elektronica zijn hetzelfde voor alle elektronische groepen van SRAM, en veel van de fysieke kenmerken (ketting, cassette, kettingblad en crank) zijn ook hetzelfde. Dat betekent dat Apex AXS nagenoeg alle onderdelen uit kan wisselen met de andere AXS-groepen, waardoor je de groep in een later stadium makkelijk kunt upgraden. Dat vind ik persoonlijk een groot pluspunt van de groepen van SRAM in vergelijking met Shimano, want zo hoef je niet in één keer te investeren in een dure fiets, maar kan je dat stapje voor stapje doen.

Wel zien we een opmerkelijk verschil in de cassettes van Apex t.o.v. Rival en Force. Ze worden gemonteerd op een standaard HG-body en hebben daarom een kleinste kransje met 11 tanden. Deze onderscheidt zich van SRAM-cassettes uit de duurdere groepen, die een kleinste tandwiel van 10 tanden hebben en worden gemonteerd op een SRAM XDR-body.

Kleiner bereik op de cassette

Die ene tand verschil op het kleinste tandwiel heeft invloed op het versnellingsbereik. Zo is het versnellingsbereik voor de verschillende cassettes:

• 10-44T: 440 % (niet beschikbaar voor Apex)
• 11-44T: 400 %
• 10-50T: 500 % (niet beschikbaar voor Apex)
• 11-50T: 455 %
• 10-52T: 520% (niet beschikbaar voor Apex)
• 11-52T: 473 %

Toegegeven: dit kleinere bereik merk je niet echt als je veelal in Nederland fietst. Sterker nog, door het kleinere bereik zijn de stappen tussen de verschillende versnellingen iets kleiner. Heel af en toe miste ik de 10 wel - vooral als je wilt meetrappen in een afdaling - maar dat zou je ook nog kunnen oplossen met een groter kettingblad aan de voorkant.

De Apex-derailleurs zijn overigens wel compatibel met SRAM cassettes met 10 tanden. Dus als je het belangrijk vindt om een zo groot mogelijk versnellingsbereik te hebben, dan kan je een andere cassette gebruiken, mits deze op een XDR-body zit.

Apex AXS shifters

De Apex AXS schakel- en remhendels maken gebruik van hetzelfde compactere greepontwerp dat geïntroduceerd werd bij SRAM Rival eTap AXS (en sindsdien ook is gebruikt voor SRAM Force AXS), maar Apex heeft wel een iets ander rubberen kapje. Nog een aardig detail: de hendels bieden een verstelbaar bereik, mocht je kleine handen hebben en de hendel dichterbij het stuur willen plaatsen.

Aangezien ik al ervaring had met de Rival en Force hendels, voelde het direct zeer vertrouwd op de fiets met deze Apex groep. De grepen liggen lekker in de hand en bieden je de mogelijkheid om de hendel op verschillende plaatsen vast te houden. Wel hebben de shifters van SRAM duidelijk een andere vorm dan die van concurrent Shimano. De Ultegra en 105 Di2 grepen zijn iets ronder van vorm, terwijl die van SRAM iets hoekiger zijn. Het is echt een kwestie van persoonlijke voorkeur wat je voorkeur heeft en het biedt daarom zeker meerwaarde wanneer je beide grepen gewoon eens uitprobeert en zo je voorkeur kunt bepalen.

Schakelen als een zonnetje

Kijkend naar het schakelen, dan is de schakelknop van Apex AXS ook nagenoeg identiek aan die van zijn grotere broers, resulterend in uitstekende schakelprestaties. De schakelpeddels voelen prettig aan, hebben goede feedback en vragen om precies de goede hoeveelheid drukkracht. De ketting beweegt efficiënt op en neer op de cassette en doordat er op elke shifter gewoon één knop zit (links is opschakelen, rechts is afschakelen) zit je ook met dikke handschoenen nooit mis, iets wat bij Shimano (met twee knoppen op de hendel) nog wel eens het geval is. En aangezien Apex dezelfde motoren en elektronica gebruikt als Rival en Force, merk je geen noemenswaardig verschil in het schakelen.

Kan Apex nog sneller, soepeler en stiller? Uiteraard. Feit is dat het schakelen bij SRAM altijd net iets luidruchtiger en minder verfijnd gaat dan bij Shimano, maar die verschillen zijn minimaal en doen niks af aan de functionaliteit. Echt elke schakelactie die je uitvoert vertaalt zich in een directe wijziging van je versnelling, precies zoals je wilt.

Remmen die doen wat ze moeten doen

Het remsysteem van Apex lijkt sterk op de andere weggroepen van SRAM. De remblokken zijn dezelfde als die worden gebruikt bij de schijfremmen uit de Rival-, Force- en Red-serie, en het hydraulische systeem werkt op DOT-vloeistof, net als de duurdere remmen. Ook voor de remmen geldt dat de functionaliteit vergelijkbaar is met Rival en Force en dat ze prima werken.

Maar de remprestaties van SRAM halen het nog altijd niet bij die van Shimano, die verfijnder werken met meer gevoel en een prettiger aangrijping. Het kan dan ook niet anders dan dat SRAM met de introductie van haar nieuwe Red-groep (dit voorjaar verwacht) hier een flinke verbetering doorvoert. Is remmen met SRAM nu dan heel vervelend? Nee, dat is ook weer niet het geval. Zeker in Nederland ben je simpelweg minder met remmen bezig dan in landen met meer hoogteverschillen en daardoor is het geen punt van irritatie, slechts van verbazing. Zeker voor een goedkopere groep als Apex, zijn de remprestaties gewoon prima.

Lees ook: Is dit de nieuwe SRAM Red groepset?

Alleen met 1x crankset

Zoals gezegd is het Apex crankstel alleen beschikbaar in een 1x setup, in ons geval met een 40-tands stalen kettingblad. Je kunt ook kiezen voor 38 of 42 tanden. Technisch gezien kan je upgraden naar 2x door gebruik te maken van onderdelen van de andere weggroepen, maar dan moet je ook de achterderailleur vervangen. Dat gaat aardig in de papieren lopen.

Daarover gesproken, de prijs van Apex AXS is voor een elektronische groepset behoorlijk laag. De complete XPLR-groep zoals ik die heb getest heeft een losse verkoopprijs van € 1.371 en is daarmee een paar honderd euro goedkoper dan Rival of bijvoorbeeld Shimano 105 Di2. En die prijsverschillen zie je ook bij complete fietsen met genoemde groepsets. En hoewel je dat terugziet in het gewicht, is Apex AXS maar ongeveer 100 gram zwaarder dan Rival, waarbij moet gezegd dat die groep ook niet bepaald licht te noemen is. Een complete Apex AXS groep weegt 2.979 gram.

AXS app voor personalisering en afstelling

Apex AXS kan worden aangepast en gepersonaliseerd met de AXS-app van SRAM. En net als andere AXS-groepen kunnen kan je ook bij Apex draadloze Blips toevoegen (remote shifters – maximaal zes op een fiets). De app werkt lekker intuïtief en met micro-adjustment van de derailleur kan je eenvoudig je derailleur afstellen. Dat was overigens nooit nodig in de testperiode, want alles staat direct goed afgesteld en blijft ook altijd goed staan. Dat is direct een groot voordeel t.o.v. een kabel die een mechanische derailleur aanstuurt: de kabel rekt in de loop van de tijd altijd iets uit, waardoor je de mechanische derailleur weer opnieuw moet afstellen. Schakel je elektronisch, dan is dit vrijwel nooit aan de orde.

Ook de status van de accu's check je met de app (of met je GPS computer), die overigens uitwisselbaar zijn met alle andere AXS-accu's. Dat is vooral erg handig als je meerdere fietsen met deze accu's hebt, of gewoon altijd een opgeladen reserve-accu hebt klaar liggen. Want het overkomt me toch nog een enkele keer dat ik weg wil fietsen en de accu is leeg.

Lees ook: De beste racefietsen, gravelbikes en mountainbikes waarmee we reden in 2023

Conclusie SRAM Apex AXS

Na meerdere herfst- en wintermaanden met SRAM Apex AXS te hebben rondgereden, kan ik niet anders zeggen dan dat ik onder de indruk ben van deze betaalbare elektronische groepset. De schakel- en remprestaties zijn zonder twijfel van hoge kwaliteit en doen eigenlijk niet onder voor die van Rival en Force. En dat is tenslotte wat je vooral wilt van een schakel- en remgroep. Vind je de minder mooie afwerking en het iets hogere gewicht niet van belang, dan is er dan ook weinig reden om niet voor Apex te kiezen. Ook qua slijtage, want zelfs met alle modder van de laatste maanden, lijkt de slijtage na zo'n 1500 kilometer niet erg zichtbaar te zijn.

Kudos dus voor SRAM, die het aandurfde om haar goedkoopste weg- en gravelgroep ook elektronisch beschikbaar te maken. Want één ding kan je van ons aannemen: als je eenmaal om bent naar elektronisch schakelen, dan wil je echt nooit meer terug.