Waarom je longen pijn kunnen doen bij kou

De dagen dat het de hele dag onder de 10 graden is, zijn weer in aantocht. De kans dat je een paar keer in de snerpende kou gaat fietsen wordt steeds groter. En als je dan net aan je intervaltraining toe bent weet je nog één ding zeker: je krijgt een branderig en pijnlijk gevoel in je longen. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Lees ook: De ultieme gids over HIT Training voor fietsers

Brandend gevoel bij inademen koude lucht

Natuurlijk ga je ook in de wintermaanden trainen, temperaturen kunnen je niets schelen en fietsen op een indoortrainer zie je niet zitten. Dus je trekt passende kleding aan en gaat naar buiten. Niets aan de hand. De spieren voelen goed aan, maar elke ademhaling geeft een brandend gevoel in je longen. Je stopt en vraagt je af: waarom doet die koude lucht zo veel pijn?

Het is een veelvoorkomende vraag in perioden dat het kwik flink onder nul blijft hangen. Het lijkt alsof onervaren sporters er meer last van hebben. Dit is de uitleg voor dat brandende gevoel in de longen.

Lees ook: Onze favoriete indoor smarttrainers voor komende winter

Longen zijn als een boom met vertakkingen

De longen zijn geweldige organen. Ze verwarmen de ingeademde lucht tot op lichaamstemperatuur en maken de lucht bovendien vochtiger. Het tere longweefsel wordt daarbij niet beschadigd. Stel je een grote boom voor, waarvan de stam zich in twee hoofdtakken opdeelt. Die takken splitsen zich op hun beurt in dunnere takjes en dat gaat door tot de twijgjes waaruit de bladeren ontkiemen. Zie je dat voor je? Draai dat beeld dan ondersteboven, en verklein het tot hij in je borstholte past. De stam, dat is de luchtpijp; de zijtakken de bronchiën en de blaadjes zijn de alveoli (de longblaasjes).

Die opwarming en bevochtiging van de lucht gebeurt snel. Het begint al in de mond- en neusholte waar de ingeademde lucht al gauw de lichaamstemperatuur bereikt en de luchtvochtigheid op 100 procent komt. Dat is dus ruim voordat de lucht dieper in de ademhalingsboom komt. In de longblaasjes, die in direct contact met de bloedvaten staan, vindt de gasuitwisseling plaats. Zuurstof wordt door het bloed opgenomen, koolstofdioxide wordt afgestaan. De ingeademde lucht heeft een verkoelend effect, terwijl uitgaande lucht wat warmte toevoegt aan het longweefsel.

Lees ook: Weervoorspelling 2024/2025: moeten we ons voorbereiden op een strenge winter?

Droge lucht ontmoet warme lucht

Koude lucht is ook droge lucht. Het brandende gevoel dat je voelt bij het ademen in de kou wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat de inkomende koude, droge lucht vroeg bij de inademing in contact komt met de warme, vochtige lucht die vanuit de longen naar buiten wil. Bij de meeste mensen verdwijnt dit gevoel na enkele ademhalingen. Het verschijnsel staat niet bekend als schadelijk voor een gezonde long. Dat is anders bij iemand met astma. Dan kan het een bronchospasme-aanval veroorzaken. Maar het is zeker niet zo dat het longweefsel in koude lucht zal bevriezen. Daar hoef je geen angst voor te hebben. Het uitgebreide netwerk van de bloedvaten in het longweefsel voorkomt dat dit gebeurt.

Voor zover we nu weten kunnen de longen extreem koude temperaturen aan zonder beschadigd te raken. Voor duursporters uit Scandinavië en Noord-Amerika is een temperatuur van min 40 graden Celsius geen ongewone temperatuur, en het weerhoudt ze er niet van om buiten te schaatsen, skiën, langlaufen of hardlopen of zelfs fietsen. Het lijkt erop dat Moeder Natuur een slim koudebestendig ademhalingssysteem heeft ontworpen dat heel goed bestand is tegen barre winterse omstandigheden.

Als je desondanks toch last hebt van de koude lucht tijdens de training, dan zijn er een paar trucs die kunnen helpen. Je kunt een sjaal, buff of bivakmuts dragen om de lucht ‘voor te verwarmen’ voordat je hem inademt.

De conclusie: je kunt onder koude omstandigheden buiten trainen zonder bang te zijn om je longen te beschadigen. Het brandende gevoel zal snel verdwijnen.

Lees ook: Zwift viert 10-jarig bestaan met aantal opvallende vernieuwingen