Wat zijn Ketonen

HVMN Ketone is een nieuwe energiedrank die, als je de bedenkers mag geloven, de sportwereld op zijn kop gaat zetten.

De drank komt uit de militaire wereld. Het zou oorspronkelijk bedoeld zijn om Amerikaanse soldaten te voorzien van een onuitputtelijke hoeveelheid energie. De drank van amper 65 ml en 120 kcal voorziet je lichaam van een dosis ketonen.

Nieuwe energie

Lang werd gedacht dat ons lichaam de enige bron van ketonen is. Ketonen worden namelijk geproduceerd als er geen koolhydraten aanwezig zijn als brandstof en het lichaam vetten af gaat breken om te gebruiken als energie. Tot het moment dat wetenschappers ontdekten hoe ze de stof zelf konden produceren.

Nu wordt gedacht dat de ketonen zelfs een betere bron van energie zijn dan glucose. Geoffrey Woo, de oprichter van HVMN Ketone, noemt het na koolhydraten, eiwitten en vetten het vierde macro-nutriënt. ‘Ik verwacht dat er in de toekomst een toevoeging komt op voedingslabels waarop je precies kunt zien hoeveel ketonen een voedingsmiddel bevat,’ vertelt Woo als we hem bezoeken op zijn kantoor in San Francisco. Deze man is óf overduidelijk heel zeker van zichzelf óf hij is een enorm goede zakenman. Maar misschien ook beide. Het is in ieder geval een enorme claim voor iemand zonder medische, biochemische of voedingsachtergrond. Desondanks lijkt de wetenschap zijn beweringen te ondersteunen.

Sky?

Komt het woord ketonen je bekend voor? Niet raar als het je niks zegt, maar het zou kunnen dat je erover gehoord hebt tijdens de Tour van 2015. Froome en de mannen van Sky zouden in die bewuste Tour al beschikken over de wonderbaarlijke toverdrank die ketonen zou bevatten. Dit is overigens door geen van hen bevestigd, en ook Froome 'wist van niks'. Sterker nog, hij had er nog nooit van gehoord. Maar zelfs Michele Ferrari (geen onbekende als het gaat om het vinden en toedienen 'bijzondere vormen van brandstof') bestempelde de Ketonen-drank als superbrandstof. Maar goed. Genoeg gespeculeerd.

De introductie van HVMN Ketone valt samen met de opkomst van het keto-dieet en daarmee een heel scala aan keto-gerelateerd onderzoek uit allerlei wetenschappelijke hoeken: van sportvoedingsonderzoek tot neurologie.

Maar het ketonenverhaal begint in ons lichaam. Onze lever produceert ketonen als het lichaam gedwongen wordt om vet te gebruiken als energiebron. Een proces dat we ketose noemen. Wanneer je een dieet volgt rijk aan vet en arm aan koolhydraten dan kan je lichaam in een staat van ketose raken. Dit bereik je ook door een dag of twee te vasten. Als energiebron zijn ketonen heel efficiënt. Ze leveren per eenheid meer energie dan glucose en produceren minder afvalstoffen tijdens de verbranding. Het is dan ook logisch dat wetenschappers hebben geprobeerd om ketonen kunstmatig te produceren zodat wij het kunnen gebruiken als externe energiebron.

De doorbraak

De grote doorbraak kwam in 2003 toen een onderzoeksteam van het Amerikaanse leger een programma lanceerde om een energiebron te ontwikkelen die ervoor zou zorgen dat soldaten zich mentaal en lichamelijk langer sterk voelen tijdens meerdaagse missies. Het programma van het leger trok de aandacht van twee wetenschappers die zich bezighielden met ketose: Kieran Clarke, professor fysiologische biochemie aan de Oxford University en Richard Veech van het Amerikaanse National Institute of Health. Deze twee kregen een budget van tien miljoen dollar. Twaalf jaar later was het zover. Het product DeltaG was klaar om gebruikt te worden in gels, energierepen en sportdrank. Het duurde vervolgens nog anderhalf jaar voordat Geoffrey Woo hoorde over de drank. Woo was ondertussen gegrepen door het ketonenconcept en was begonnen om zijn eigen concentratie ketonen dagelijks te meten. Wat volgde was een commerciële deal: HVMN Ketone kocht de rechten om DeltaG exclusief te gebruiken.

Zo werken Ketonen

De theorie achter het prestatiebevorderende effect van de drank is als volgt: ons lichaam kan grofweg slechts 2000 kcal (zo’n 500 gram) aan glycogeen opslaan. Vul je tijdens een lange sportinspanning geen energie aan dan ligt de zogenoemde hongerklop op de loer. Op dat moment kan de externe aanvulling van ketonen een rol spelen. ‘Ketonen voorkomen tijdelijk de afbraak van glucose. Zolang er zuurstof aanwezig is (nodig om de ketonen te verbranden) kan je vooruit, en worden de glycogeenvoorraden niet gebruikt. Bovendien komt er geen lactaat vrij,’ legt professor Clarke uit. Toch is het nog wachten op onderzoek dat aantoont dat externe ketonen daadwerkelijk bijdragen aan een betere prestatie. Een studie naar DeltaG, geleid door professor Clarke’s team in Oxford en gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell Metabolism, liet bemoedigende resultaten zien. De wielrenners die DeltaG namen voor een rit van dertig minuten fietsten 2 procent verder (ongeveer 400 meter) binnen de vastgestelde tijd dan de groep die een koolhydraatrijke of vetrijke drank kreeg.

Onderzoekers van het Australian Institute of Sport deden een soortgelijke studie waarbij ze een andere ketonenester gebruikten. In deze studie was het geen succes. Voor aanvang van een tijdrit kregen wielrenners of een drank met de Ketonen AcAc di-ester of een placebo. Niet alleen presteerden alle wielrenners na het drinken van de ketonendrank minder goed, ze rapporteerden ook nog eens serieuze klachten. Dat varieerde van een droge mond tot misselijkheid en in een geval langdurig overgeven. Brianna Stubbs, hoofdonderzoekster van HVMN, schreef een commentaar op de Australische studie. Ze wees erop dat bij de productie van het AcAc di-ester niet is gelet op mogelijke maag- en darmklachten (zoals wel het geval bij DeltaG) en dat de drank in de tweede studie gemaakt werd met bruiswater.

Dus als ketonen je geen maag- en darmklachten bezorgen, kunnen ze onze prestaties dan verbeteren? Het lijkt erop dat het antwoord ja is, afhankelijk van je doel. ‘Ketonen kunnen mogelijk je prestatie bevorderen als je doel is om enkel een afstand te overbruggen, geen rekening houdend met een snelle tijd,’ zegt Chelsea Burkart, sportdiëtiste aan de Texas State University en president van de American Collegiate and Professional Sports Dietitican Association. Dit betekent dat een ketonenboost een goed idee is voor een cyclo of een ander ultra-event. Wil je jouw prestaties verbeteren op anaerobe activiteiten dan zullen de ketonen je niet helpen.

Ketonen kopen?

Dat is nog niet zo evident. Zoals je zult begrijpen gaat dit alleen via de website van HVMN en kost een dergelijk geintje een lieve duit. Drie flesjes kosten je een slordige € 88, ga je voor een pakket van 36 flesjes, dan krijg je zo'n € 1000 aan de broek. Dat is nog exclusief verzendkosten.

Het volledige verhaal over Ketonen en onze eigen ervaringen van onze Amerikaanse collega lees in ons nieuwe magazine. Dat verschijnt aan het eind van deze maand in de webshop.