Wat is een gravelbike en waarom zou je er een kopen?

Dat de populariteit van de gravelbike in de afgelopen jaren een enorme vlucht heeft genomen, zal waarschijnlijk geen verrassing voor je zijn. Uit ons lezersonderzoek onder meer dan 2000 respondenten kwam naar voren dat bijna de helft van hen al in het bezit is van een gravelbike, net zoveel als bezitters van een mountainbike. Maar als je nog geen gravelbike hebt, vraag je je misschien af waarom die fiets nu zo razend populair is geworden. Daar zijn verschillende redenen voor die laten zien dat het echt niet alleen een hype is, maar misschien wel de meest geschikte fiets voor de grootste groep fietsers in ons land. Laten we de gravelbike eerst eens onder de loep nemen.

Wat is een gravelbike en hoe verschilt deze van andere fietsen?

Gravelfietsen zijn voornamelijk alleskunners. Ze zijn breed inzetbaar en kunnen op een grotere variatie aan ondergrond uit de voeten dan een racefiets of mountainbike. Ze hebben ruimte voor brede banden, een sportieve, maar niet te diepe geometrie, een sterk en robuust frame wat tegen een stootje kan en vaak veel mogelijkheden om spatborden of tassen te monteren. Ze zijn daarmee de ideale fiets als je van afwisselende type fietsritten houdt.

Racefiets vs. Gravelbike

In vergelijking met een racefiets, onderscheidt een gravelbike zich op een aantal manieren:

• Ruimte voor bredere banden: de meeste moderne racefietsen (met schijfremmen) kunnen maximaal 28 tot 32 mm brede banden kwijt in het frame. Een gravelbike heeft meestal ruimte voor 40 mm breedte, en tegenwoordig gaat het zelfs richting 50 mm wat er maximaal in het frame past. Bredere banden betekent meer comfort, meer grip en meer filtering van trillingen. Om die ruimte te creëren, heeft een gravelbike een aangepaste geometrie, die ook op andere vlakken voordeel biedt.
• Kortere reach, hogere stack: Een racefiets heeft een langere reach en een lagere stack dan een gravelbike. De gravelgeometrie biedt daarmee een meer ontspannen zithouding; racefietsen plaatsen je lager en meer aerodynamisch.
• Luiere balhoofdhoek: De balhoofdhoek van een gravelbike is luier, wat zorgt voor meer stabiliteit op onverhard terrein. Een racefiets heeft een steilere balhoofdhoek, waardoor het daarmee makkelijker is om directer en sneller door een bocht te sturen.
• Langere wielbasis: De afstand tussen de as van het voorwiel en de as van het achterwiel is langer bij een gravelbike. Een langere wielbasis geeft rustiger, stabieler rijgedrag – ideaal op gravel en onverharde wegen. Een kortere wielbasis maakt een racefiets wendbaarder.
• Een lager bottom bracket: veel gravelbikes hebben het bottom bracket (de trapas) lager bij de grond dan een racefiets. Een lager zwaartepunt maakt de fiets stabieler, vooral op technische gravelpaden. Een hoger bottom bracket is fijner bij een racefiets, omdat je dan minder snel met je pedaal op de grond komt als je met hoge snelheid door een bocht gaat.
• Een breder stuur: de gemiddelde gravelbike heeft een breder stuur dan een racefiets. Bij moderne racefietsen wordt de stuurbreedte steeds smaller, voor betere aerodynamica. Een breder, uitlopend stuur (met zogeheten flare) geeft meer controle op losse ondergrond.

Alles bij elkaar zorgt dit ervoor dat een gravelbike in vergelijking met een racefiets meer comfort biedt en stabieler op de weg ligt, maar wel minder wendbaar en minder aerodynamisch is. In combinatie met de bredere banden, zorgt dit ervoor dat de snelheid iets lager ligt. Zou je normaal een wegrit op een racefiets rijden met 28 km/uur gemiddeld, dan zal dit met een gravelbike zo'n 25/26 km/uur zijn. Zet je echter een setje wegbanden op je gravelbike, dan wordt dit verschil veel kleiner.

Mountainbike vs. Gravelbike

Het verschil tussen een gravelbike en een mountainbike zit vooral in het terrein waarvoor ze ontworpen zijn, hun geometrie, en de onderdelen. Gravelbikes zijn efficiënter op lange afstanden en gemengd terrein; mountainbikes geven maximale controle op ruige trails.

Hier een overzicht van de belangrijkste verschillen:

• Ander stuur: Optisch het meest opvallende verschil is het stuur. Een gravelbike heeft een dropbar-stuur zoals dat in het Engels heet, oftewel een krom racestuur. Hierdoor kan je een diepere, aerodynamische houding aannemen. Het stuur van een mountainbike is recht (of licht gebogen) en tamelijk breed, waardoor je meer controle hebt op technisch terrein.
• Geometrie: Een gravelbike heeft een kortere wielbasis dan een MTB en de geometrie is meer gericht op snelheid. Een mountainbike heeft een nog luiere balhoofdhoek en een kortere reach. Hij is ontworpen voor wendbaarheid en controle op steile of technische stukken.
• Banden: Een mountainbike heeft bredere banden dan een gravelbike. Gravelbanden zijn meestal tussen 35 en 50 mm breed (de sweet spot is 40-45 mm), cross country mountainbike banden beginnen doorgaans bij 55 mm (2.1 inch) en zijn tegenwoordig vaak 2.35 inch (60 mm) of breder. Ook heeft een mountainbike band meer profiel en grotere noppen, waardoor ze gemaakt zijn voor secties met modder, wortels en stenen. Gravelbanden zijn voor snelheid op onverharde wegen.
• Vering: Hoewel er steeds meer gravelbikes met vering komen, zoals bijvoorbeeld de Cannondale Topstone, is de meerderheid nog zonder vering. Soms zit er wel meer flexibiliteit in het frame ingebouwd, zodat de gravelbike minder stijf is dan een racefiets, maar vergeleken met een mountainbike heb je aanzienlijk minder demping. Een mountainbike heeft tegenwoordig altijd een verende voorvork, en soms ook vering aan de achterkant (dan spreken we van een full suspension MTB). Ook de bredere banden van een mountainbike voegen veel demping toe.
• Aandrijving: qua versnellingen komen een gravelbike en mountainbike steeds dichter bij elkaar te liggen. Steeds meer gravelbikes hebben een enkel kettingblad aan de voorkant (1x), een setup die bij mountainbikes al langer normaal is. Een mountainbike heeft vaak wel een groter bereik (10-52 tands cassette), dan een gravelbike (10-44 tands cassette).

Wil je offroad rijden zonder te gek te doen? Kies een gravelbike. Wil je sprongen maken, zo snel mogelijk over MTB-routes rijden en ruige trails in Europa overwinnen? Dan is een mountainbike je beste vriend.

Waarom zou je een gravelbike kopen?

Een gravelbike kopen is tegenwoordig ontzettend populair – en niet zonder reden. Het is eigenlijk de ultieme alleskunner onder de fietsen. De populariteit van de gravelbike zit hem vooral in de veelzijdigheid. Een gravelbike voelt zich prima thuis op asfalt, maar ook op grindpaden, boswegen en zelfs lichte trails. Je hoeft dus geen aparte racefiets én mountainbike te hebben – met een gravelbike pak je alle voordelen van beide type fietsen.

De voordelen van een gravelbike

Veel mensen geven ook de voorkeur aan een gravelbike boven een racefiets, omdat het ze de vrijheid geeft om van de gebaande paden af te wijken. Je kunt ineens die onbekende landweg inslaan, zonder je zorgen te maken over de ondergrond. De gravelbike is daardoor perfect voor fietsers die graag nieuwe routes ontdekken of bikepacking willen proberen.

Daarnaast is de houding op een gravelbike een stuk relaxter, waardoor je minder snel last krijgt van lijf en ledematen. De fiets is daarmee ook ideaal voor fietsers die de houding op een racefiets eigenlijk niet comfortabel vinden. Een gravelbike is namelijk ook prima in te zetten als racefiets, als je er een setje wegwielen in zet. Veel fietsers kiezen daar tegenwoordig voor: ze schaffen een gravelbike aan (met gravelwielen en -banden) en kopen er direct een set extra racewielen bij, voorzien van smalle racebanden, een cassette en remschijven. Zo hoef je alleen maar snel de wielen te wisselen als je zeker weet dat je op het asfalt blijft of een keer met je wielren-maatjes mee wilt rijden.

Gravelbikes hebben ook vaak veel bevestigingspunten voor bidons, tassen, spatborden en bagagedragers. Dat maakt ze ideaal voor mooie bikepacking avonturen, woon-werkverkeer en winterse buitenritten. De extra brede banden geven daarnaast ook meer grip en comfort op slecht wegdek of in de natte wintermaanden. Je kunt daarbij spelen met de bandendruk. Rijd je offroad, dan heb je vaak voldoende aan 2 tot 2,5 bar. Fiets je alleen op asfalt, pomp dan 3,5 bar in je gravelbanden en je racet als een speer over de weg.

Hoe kies je de juiste gravelbike?

Tegenwoordig is er ook onderling tussen gravelbikes best wat verschil. Bepaal allereerst voor jezelf wat voor type fietser je bent. Wil je over lichte gravelpaden rijden, zonder te veel technische uitdaging, houd je van snelheid en rijd je ook regelmatig over verharde wegen? Dan kan je kijken naar een meer 'racey' geometrie, een wat lager gewicht en voldoende versnellingen (voor Nederland heb je dan meer aan een dubbel crankstel met twee kettingbladen). Ben je meer van het relaxte rijden, wil je bikepacken of af en toe een mountainbike route meepakken? Dan kies je beter voor een gravelbike die wat relaxter is, brede banden heeft (minimaal 45 mm) en wellicht een lichte vorm van vering. Ook moet je bij bikepacking goed letten op het aantal montagepunten voor tassen e.d.

Conclusie van dit artikel? Wie een racefiets wil, maar óók eens het bos in wil rijden zonder direct een mountainbike aan te schaffen, koopt met een gravelbike een slimme en veelzijdige fiets. Wil je snelheid én avontuur? Dan is dit jouw fiets.