Lidl-Trek's keuze voor een 1x crankstel

De beslissing van het WorldTour team van Lidl-Trek om de SRAM Red XPLR AXS groepset met enkel voorblad te gebruiken, was een idee dat nooit echt serieus overwogen werd, totdat team Technical Support Manager Glen Leven zijn Trek Checkmate gravelbike vorig jaar op de gravelwegen van Luxemburg testte. Dat meldt de ploeg op hun website. Het was niet de bedoeling van Leven om de capaciteiten op asfalt van de groepset te testen. Hij merkte echter wel op dat het hobbelige gravelparcours sterk leek op de kasseien van wedstrijden als Parijs-Roubaix, en dat de fiets ongelooflijk goed schakelde, zelfs onder belasting.

Leven is geen professionele wielrenner, maar hij bedacht zich dat zijn ervaring verder onderzocht moest worden. Dus nam hij contact op met de SRAM-contacten van de ploeg, die zeiden dat ze ook graag wilden weten hoe hun speciale gravel-groepset zou kunnen dienen voor doorgewinterde klassiekercoureurs als Mads Pedersen. Leven maakte een presentatie voor de renners, wekte Pedersen’s interesse en zette de Deen in oktober op een met XPLR uitgeruste Madone.

Mads Pedersen positief verrast

'Zijn feedback was meteen ongelooflijk positief,' zegt Leven. 'Hoe stabiel de achterderailleur presteert onder belasting, zelfs op slechte wegen, is indrukwekkend. Toen hebben we eind januari drie dagen getest met Mads en Alex Kirsch op de kasseien. Ze zeiden dat ze nooit meer terug wilden gaan naar een dubbel crankstel op de kasseien, omdat dit zo waanzinnig goed is.'

Op zondag 30 maart werd duidelijk dat de keuze de goede was. Pedersen ging er tijdens Gent-Wevelgem solo vandoor met nog 60 kilometer te gaan en hij won de 91-jarige klassieker voor de derde keer in zijn carrière. Teamgenoot Jonathan Milan voegde zich bij hem op het podium met een derde plaats. Later finishte Elisa Balsamo als tweede in de vrouweneditie. Tot nu toe heeft Lidl-Trek met de XPLR-setup vier podiumplaatsen behaald dit voorjaar, met nog twee kasseienmonumenten te gaan.

Lees ook: Review: SRAM Red XPLR AXS 13-speed gravel groepset

Voordeel 1x crankstel

Het grootste voordeel voor Lidl-Trek van een 1x crankstel is dat het het risico op pech verkleint. De uitdagende wegen in wedstrijden zoals Parijs-Roubaix en de Ronde van Vlaanderen hebben al veel dromen uiteen zien spatten door mechanische pech. Eén kettingblad minder betekent één onderdeel minder dat voor een probleem kan zorgen. De XPLR achterderailleur is gebouwd om betrouwbaar te schakelen en bestand te zijn tegen impact of zelfs een tak in het onderste derailleurwieltje. En dankzij de 13-speed 10-46 cassette hebben de renners hetzelfde bereik als bij een 2x-opstelling, zoals bij de 12-speed SRAM Red AXS weg groepset.

Het grootste nadeel van het rijden met 1x is het beperkte aantal versnellingen: 13 in plaats van 24. Maar in de zwaarste versnellingen, waar de renners zich meestal bevinden tijdens de relatief vlakke kasseiklassiekers, zouden er geen problemen moeten zijn om met een comfortabele cadans te koersen. Met een kettingblad van 54 of 56 tanden vooraan, hebben ze alle versnellingen beschikbaar die ze ook zouden gebruiken tijdens bijvoorbeeld een sprintetappe in een grote ronde. Klimmen kan echter lastiger zijn.

Klimmen met een 1x setup

Leven noemt de Oude Kwaremont uit de Ronde van Vlaanderen als voorbeeld. De klim van twee kilometer heeft een plateau na 1,2 km, waardoor renners snel moeten schakelen naar hun zwaardere versnellingen, om vervolgens weer naar hun klimversnellingen te schakelen voor de 4-procent stijging over de laatste halve kilometer. De Lidl-Trek renners hebben dan niet de fijnere versnellingen van een 2x-opstelling die ergens tussen de 38- en 46-kettingbladen beschikbaar zijn, wat het nadeel van het XPLR-bereik is. Als gevolg hiervan kunnen ze bij het zoeken naar de juiste versnelling een paar kostbare seconden verliezen in vergelijking met de concurrentie. Toch geeft XPLR de renners mentale rust.

'Je hebt twee of drie seconden een minder goede cadans, om daarna weer te schakelen naar de volgende versnelling. Maar Mads vertelde me dat hij in het verleden vaak het gevoel had dat hij twee of drie seconden verloor bij het schakelen van het kleine kettingblad naar het buitenblad, om er zeker van te zijn dat de ketting er goed op zat voordat hij weer zou kunnen versnellen,' zegt Leven. 'Dus nu verliezen ze misschien een paar seconden om weer te kunnen versnellen, maar we hoeven ons geen zorgen te maken over het niet goed zitten van onze ketting. Het zijn die paar korte, langzame passages, waar de renners dit ene grote schakelmoment moeten beheersen. Maar daarna, zodra ze weer snelheid hebben, is de fiets hetzelfde als altijd.'

Pedersen’s opmerkingen aan Leven bleken profetisch: Hij lanceerde zijn winnende move zondag op de klim van de Kemmelberg, die stijgingspercentages tot 12,2 procent heeft en, net als de Kwaremont, een lastig stuk vals plat heeft, vlak voor het laatste steile stuk begint.

Keuze aan de renners

De beslissing om met de 1x setup te rijden is volledig aan de renners. Als iemand een 2x setup voor de kasseien zou willen gebruiken, zoals in het verleden, is dat geen probleem voor de mechaniekers van de ploeg. Maar de renners van Lidl-Trek hebben dit voorjaar gekozen voor XPLR. Na uitgebreid testen van XPLR, concludeerden Mads en zijn teamgenoten dat de voordelen veel belangrijker zijn dan eventuele nadelen.

De renners hebben geluk dat ze überhaupt een keuze hebben. De Trek Madone is een van de weinige fietsen in het WorldTour-peloton die compatibel is met een Universal Derailleur Hanger (UDH), een gestandaardiseerd ontwerp dat het vervangen en verwisselen van componenten veel makkelijker maakt voor zowel profs als consumenten. De SRAM-onderdelen zijn ontworpen voor UDH, wat betekent dat de Trek-teams — die samenwerken met SRAM in cross-country en downhill mountainbiken, cyclocross, gravel en triatlon, en uiteraard op de weg — componenten kunnen mixen, matchen en naar hartelust experimenteren .

'Dat is echt iets heel positiefs van SRAM. Alles is compatibel. Dus je kunt een mountainbike-achterderailleur op de weg gebruiken. Je kunt de onderdelen mixen zoals je wilt, tot op zekere hoogte,' zegt Leven. 'Je hebt dus veel meer opties om te bedenken wat mogelijk is. Wat het ook is met het SRAM-logo, we kunnen het gebruiken. We zijn de eersten die het gebruiken,' zegt Leven. 'En als iemand het volgend jaar hetzelfde doet, kopiëren ze gewoon ons idee.'