De geometrie van een fiets: alle getallen die elke fietser moet kennen

Als je op het punt staat om een nieuwe of tweedehands racefiets, mountainbike of gravelbike te gaan kopen, is het noodzakelijk om te bepalen welke framemaat je nodig hebt. Tegenwoordig worden framematen meestal gegeven in kledingmaten als S, M, L of XL, ook kom je nog maten tegen als 54, 56 of 58 cm. Ongeacht welke methode het merk gebruikt, de maten worden bepaald aan de hand van de lengtes en hoeken van de verschillende framebuizen. Dit noemen we ook wel de geometrie van de fiets. Maar welke waarden zijn nou belangrijk om in de gaten te houden als het gaat om bijvoorbeeld de geometrie van een racefiets?

Stack en Reach zijn verreweg de twee belangrijkste waarden om te bepalen of een bepaald frame bij je past. Je kunt het vergelijken met de breedte en lengtemaat van een spijkerbroek. Stack en Reach zijn bedacht om fietsen tussen verschillende merken en modellen goed met elkaar te kunnen vergelijken. Ze zijn daarom tegenwoordig de belangrijkste waarden om naar te kijken als je een fiets gaat kopen. We leggen ze hieronder nog verder voor je uit, net als een heleboel andere geometrie waarden. We hanteren hiervoor de Engelse termen, omdat veel merken in hun specificaties ook deze termen gebruiken, maar we zullen ook de Nederlandse vertaling geven.

Wat is de Stack van een fiets?

Stack is een meting van de verticale afstand tussen het midden van de trapas en de bovenkant van de balhoofdbuis. Het Stack-getal geeft je een indicatie van hoe hoog het stuur van een fiets staat als de stuurpen helemaal zonder spacers op het balhoofd is gemonteerd. Een relatief hoger relatief stack-getal zorgt ervoor dat je iets rechter op kunt zitten. Een lagere relatieve stack zorgt voor een diepere houding op de fiets.

Een belangrijk ding om te weten over de stack bij het bekijken van een fiets met volledig verborgen kabels is dat veel van deze frames een noodzakelijke headsetafdekking gebruiken. Veel merken, zoals Specialized, nemen deze afdekking mee in het meten van de stack. Als een merk die niet meerekent, kan het zijn dat het frame uiteindelijk hoger is dan in de geometrie-tabel staat.

Wat is de Reach van een fiets?

Reach meet de horizontale afstand tussen het midden van de trapas en de bovenkant van de balhoofdbuis. In combinatie met de lengte van je stuurpen en de reach van je stuur, geeft dit getal de lengte naar het stuur van je fiets aan. Hoe hoger de reach, hoe meer je naar voren zult zitten.

Als je je eerste racefiets gaat kopen, is het verstandig om verschillende maten te testen en de stack- en reach-getallen op te schrijven. Dit helpt je om maten van verschillende merken te vergelijken. Als je een nieuwe fiets gaat kopen ter vervanging, kun je de stack- en reach-getallen van je huidige fiets opzoeken om als referentie te gebruiken. De geometrie van veel oude modellen is te vinden bij Geometry Geeks.

Je kunt de reach ook gebruiken om te bepalen welke lengte stuurpen en stuur-reach je nodig hebt voor je nieuwe fiets. Op dezelfde manier helpt het vergelijken van stack-getallen je om te weten hoeveel spacers er onder je stuurpen moeten komen of welke stuurpenhoek je nodig hebt om je huidige zit te kopiëren.

Meer weten over Stack en Reach? Lees dan onze uitgebreide uitleg over Stack en Reach.

Wat is de Trail van een fiets?

Zodra je hebt bepaald welke maat of welk model het beste bij je past, is het tijd om na te denken over hoe je wilt dat een fiets stuurt. De 'Trail' is daarvoor belangrijk, omdat het een makkelijke manier is om te beschrijven hoe het stuurgedrag van een fiets aanvoelt. Een hoge relatieve trail-waarde betekent dat een fiets stabieler is bij hoge snelheid en de neiging heeft zichzelf te corrigeren om rechtdoor te blijven gaan. Dit is heel fijn bij het fietsen op ruw terrein, waar het vasthouden van de juiste lijn en het vasthouden van momentum essentieel is. Een lage relatieve trail-waarde betekent directer of sneller stuurgedrag en zorgt ervoor dat je een ​​lijn door een bocht makkelijker vast kunt houden.

Je ziet doorgaans de laagste trail-waarden op wedstrijdgerichte racefietsen, waarbij het belangrijk is om snel van lijn te kunnen veranderen en te manoeuvreren in een grote groep. Een endurance racefiets heeft doorgaans een hogere trail-waarde, net als mountainbikes en gravelbikes.

Trail wordt niet altijd vermeld in een geometrietabel, omdat het niet direct meetbaar is op een frame. Het is een getal dat is afgeleid van de balhoofdhoek, de offset van de voorvork en de wielmaat. Iets simpels als het wisselen van een 28 mm band naar een 30 mm band zal de trail van de fiets al iets wijzigen. Daarom zeggen merken vaak dat fietsen geoptimaliseerd zijn rond een specifieke bandenmaat. Dat betekent dat het frame met deze bandenmaat de trail zal hebben die de ontwerpers van de fiets wilden bereiken. Sommige merken vermelden meerdere trail-getallen voor verschillende bandenmaten om je daarmee een idee te geven van hoe een andere band de manier waarop de fiets aansturing zal veranderen.

Je kunt de trail gebruiken om erachter te komen wat je van je volgende fiets wilt door de trail van je huidige fiets te berekenen. Wil je dat je nieuwe fiets wat rustiger en stabieler is? Zoek dan iets met een hogere trail. Wil je dat je nieuwe fiets iets directer en sneller aanvoelt? Zoek dan een fiets met een lagere trail.

Hoe zit het met alle andere getallen in een geometrie-tabel?

We richten ons op de Stack, Reach en Trail als de drie belangrijkste getallen om je te helpen bij het bepalen van je volgende fiets. Er staat echter nog veel meer getallen in een geometrie-tabel die handig kunnen zijn om te begrijpen.

Chainstay length, of ook wel de lengte van je liggende achtervork, is de afmeting van het midden van de trapas tot het midden van het achterwiel. Het heeft voornamelijk invloed op je zwaartepunt op een frame en draagt ​​bij aan hoe een fiets bochten neemt en hoe stabiel deze over het algemeen aanvoelt. Hoe relatief langer de achtervorken, hoe stabieler de fiets op de weg ligt. Zijn de korter, dan ben je wendbaarder.

Seat Tube Angle is de hoek van de zitbuis ten opzichte van de grond (vaak genoemd als zitbuishoek). Het beïnvloedt voornamelijk de positie van de fietser en je kunt je zitbuishoek aanpassen door je zadel naar voren of naar achteren te schuiven.

Seat Tube Length, ook wel zitbuislengte, wordt gemeten vanaf het midden van de trapas tot de bovenkant van de zitbuis (CSTT), tot de bovenkant van de kruising van de bovenbuis en de zitbuis (CTT), of het midden van de kruising van de bovenbuis en de zitbuis (CTC), of het wordt gegeven als een maat voor een denkbeeldige horizontale bovenbuis die zich uitstrekt vanaf de balhoofdbuis. De waarde werd vroeger vaak gebruikt, maar is tegenwoordig wat verouderd. Het getal kan wel helpen bij het bepalen van de standover-hoogte en de lengte van de zadelpen die je nodig hebt.

Head Tube Angle, ofwel balhoofdhoek, is de hoek van de balhoofdbuis ten opzichte van de grond. Het is een van de waardes die de trail van je fiets bepalen, waardoor het een belangrijke factor is in hoe een fiets stuurt. Een luiere balhoofdhoek zal het voorwiel verder voor de rijder plaatsen. Dit zorgt voor meer stabiliteit op hoge snelheid, maar kan ervoor zorgen dat de voorkant traag en minder direct aanvoelt bij lagere snelheden. Mountainbikes hebben doorgaans een luiere balhoofdhoek tussen 62º en 68º. Een steilere balhoofdbuis zal het voorwiel dichter bij de rijder plaatsen, wat zorgt voor een directer stuurgedrag, met als nadeel dat deze nerveus en wat schokkerig kan aanvoelen bij hoge snelheden op wat ruwere ondergrond. Racefietsen hebben vaak een balhoofdhoek tussen 71º en 74º. Meestal geldt dat echte koersfietsen richting 74º, terwijl endurance racefietsen vaak een wat kleinere balhoofdhoek hebben.

Head Tube Length, ofwel de lengte van de balhoofdbuis, wordt gemeten van de onderkant tot de bovenkant van de balhoofdbuis. Hoe hoger dit getal, hoe rechterop je doorgaans zit. De stack is echter een betere maatstaf hiervoor, dus dit getal is niet erg relevant voor de meeste fietsers.

Wheelbase, of de wielbasis, is de horizontale afstand tussen de assen van het voor- en achterwiel. Vroeger werden fietsen met een langere wielbasis als stabieler met een trager stuurgedrag beschouwd, terwijl fietsen met kortere wielbasis als responsiever werden beschouwd. Hoewel er zeker een verband is tussen de wielbasis en genoemde eigenschappen, is de wielbasis alleen een onvolledige waarde om de rijeigenschappen van een fiets mee te bepalen.

Standover Height wordt gemeten als een verticale lijn van de grond tot het middelpunt van de bovenbuis, waar de meeste fietsers normaal gesproken boven het frame staan ​​als ze stilstaan.

Top tube length, de lengte van de bovenbuis, was net als de lengte van de zitbuis, vroeger een zeer belangrijke waarde, maar met de wijdverbreide invoering van compactere frame-ontwerpen en het gebruik van stack- en reach is dit getal grotendeels uit de gratie geraakt. Het wordt vaak in een geometrietabel weergegeven met twee waardes, waarvan de ene de werkelijke fysieke lengte van de bovenbuis aangeeft en de tweede de effectieve lengte van de bovenbuis. De tweede meting is degene waar de meeste fietsers naar kijken en deze meet een denkbeeldige horizontale lijn van het middelpunt van de kruising van de bovenbuis en de balhoofdbuis tot het midden van de kruising met de zitbuis. Deze waarde heeft invloed op hoe uitgestrekt een fietser boven het frame zal zitten, maar de reach is betrouwbaarder voor het vergelijken van frames van verschillende merken.

Front Center wordt gemeten vanaf het middelpunt van de trapas tot het middelpunt van het voorwiel. Dit getal kan de gewichtsverdeling van de fiets aangeven en de rijeigenschappen. Het kan ook helpen bepalen of er sprake is van toe overlap bij een bepaalde maat.

Fork Rake is de horizontale afstand tussen de geprojecteerde stuuras (als je een rechte lijn naar de grond trekt vanaf de balhoofdbuis) en de werkelijke locatie van de vooras. Het is een van de metingen die helpt bij het bepalen van de trail van een fiets en is cruciaal om te weten als je de voorvork van je fiets wilt vervangen.

Bottom Bracket Drop wordt gemeten vanaf een denkbeeldige lijn tussen de middelpunten van het voor- en achterwiel tot het midden van de trapas. Het heeft voornamelijk invloed op hoe laag je bij de grond op de fiets zal zitten, wat cruciale informatie kan zijn voor fietsers die zich zorgen maken over de ruimte voor het trappen over ruw terrein of in een bocht.

Bottom Bracket Height, de hoogte van de trapas, wordt gemeten vanaf het midden van de trapas tot aan de grond. Het is een omgekeerde meting van de Bottom Bracket Drop. Deze wordt doorgaans minder vaak gebruikt omdat deze meting verandert afhankelijk van de bandenmaat waarmee de fiets is uitgerust. Hoe dikker de banden, hoe hoger de trapas boven de grond komt.