Knerpende knieën? Dit zegt het over je risico op knieartrose als fietser

Van krakende knieën tijdens het squatten tot een knisperend gevoel bij het traplopen – veel sporters (en niet-sporters) herkennen het geluid en gevoel maar al te goed. Meestal denken we: ach, zolang het geen pijn doet, is het vast onschuldig. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat dit soort geluiden – ook wel crepitus genoemd – een waarschuwing kunnen zijn voor beginnende knieartrose.

In een grootschalige studie gepubliceerd in het vakblad Arthritis Care & Research onderzochten wetenschappers de relatie tussen crepitus en het risico op het ontwikkelen van knieartrose bij mensen zonder knieklachten. De bevindingen? Knerpende knieën zonder pijn zijn allesbehalve onschuldig.

Wat het onderzoek liet zien

Onderzoekers analyseerden gegevens van bijna 3.500 deelnemers uit de Osteoarthritis Initiative – een langlopend onderzoek naar risicofactoren en vroege tekenen van artrose. Aan het begin van het onderzoek had geen van de deelnemers pijn in hun knieën, noch waren er duidelijke tekenen van artrose op röntgenfoto’s. Ze werden echter wél onderverdeeld in drie groepen op basis van hoe vaak ze crepitus ervaarden:

• Nooit
• Af en toe
• Regelmatig

Na vier jaar follow-up bleek dat de kans op het ontwikkelen van symptomatische knieartrose (dus artrose op beeldvorming én bijbehorende pijn) aanzienlijk hoger was bij mensen met regelmatige knieënknerping:

• Bij mensen die af en toe knerpende knieën rapporteerden was het risico 1,9 keer hoger.
• Bij mensen die dit regelmatig ervaarden, was het risico zelfs 3,7 keer hoger.

Met andere woorden: knieën die regelmatig ‘geluid maken’, zónder dat je pijn ervaart, kunnen toch al wijzen op beginnende degeneratie van het kraakbeen.

Wat betekent dit voor fietsers?

Voor wielrenners zijn gezonde knieën essentieel. Hoewel fietsen vaak wordt geprezen als knievriendelijke sport – omdat het een low-impact activiteit is – betekent dat niet dat je immuun bent voor artrose. Zeker als je daarnaast veel loopt, krachttraining doet of simpelweg ouder wordt, kunnen de eerste signalen van slijtage zich manifesteren in de vorm van crepitus.

En nee, het is niet altijd reden tot paniek. Veel knieën maken weleens geluid. Maar als je merkt dat het steeds vaker voorkomt, of dat je ook een stijf gevoel krijgt na het fietsen of traplopen, dan is het slim om je knieën serieus te nemen.

Wat kun je doen?

• Luister naar je lichaam. Als je regelmatig knerpende knieën hebt, is dat reden om je trainingsbelasting, mobiliteit en techniek onder de loep te nemen.
• Krachttraining helpt. Onderzoek toont aan dat gerichte krachttraining van de bovenbeenspieren – met name de quadriceps – kan helpen om de belasting op het kniegewricht te verlagen en verdere slijtage te vertragen.
• Beweeg regelmatig, maar met beleid. Dagelijks fietsen of wandelen is prima, zolang je geen pijn ervaart. Vermijd abrupte, explosieve bewegingen die veel druk op je knieën zetten.
• Laat je screenen. Een bezoek aan een sportarts of fysiotherapeut kan duidelijkheid geven. Zeker als knieklachten in je familie voorkomen of als je al eens een knieblessure hebt gehad. 

De onderliggende boodschap

Knerpende knieën zijn misschien niet sexy, maar ze zijn wél belangrijk. Ze kunnen een eerste teken zijn dat er iets verandert in je gewricht – ook als je (nog) geen pijn voelt. En hoe eerder je actie onderneemt, hoe groter de kans dat je je knieën gezond houdt.

Voor wielrenners betekent dat: blijven bewegen, blijven trainen, maar ook preventief werken aan mobiliteit en kracht. Zodat je ook over tien jaar nog soepel de bergen op trapt.

Bron: Lo, G.H., et al. (2024). Crepitus as a Risk Factor for Incident Symptomatic Knee Osteoarthritis. Arthritis Care & Research.