Moet je zelf sleutelen aan je fiets, of de professionals inschakelen?

Sommige fietsproblemen zijn niet zo eenvoudig als je zou denken.

Ik was bezig met mijn fiets in de oprit toen ik nog even de garage in liep. Ik hoorde een plotselinge windvlaag, draaide me om, net op tijd om mijn Trek Domane te zien omvallen vanuit de werkstandaard. Hij brak los en stortte met geweld neer. Strengen van carbonvezel staken uit de beschadigde bovenbuis.

In de dagen erna vroeg ik me af: moet ik het frame helemaal vervangen of laten repareren? Een nieuw frame zou me ongeveer $2.000 kosten (zelfs via Treks vervangingsprogramma). Ik vroeg een offerte aan bij Broken Carbon LLC in Boulder, Colorado. Zij gaven een prijs van $525. Echter, extra lakken (naast de noodzakelijke transparante coating) zou extra kosten, en de verzendkosten heen en terug zouden ook flink zijn.

Vrienden op sociale media opperden een ander idee: het zelf repareren. Hoewel ik wel veel basisonderhoud aan mijn fietsen doe, zoals schoonmaken, smeren, ketting en cassette vervangen en dergelijke, was ik huiverig om zo’n risicovolle klus zelf aan te pakken. Wil je weten hoe je dit soort basisonderhoud beter doet, lees dan Je fiets schoonmaken in 4 simpele stappen.

Dat zette me aan het denken: zou een doorsnee fietser zelf bepaalde reparaties moeten doen, of is het verstandiger om het over te laten aan een professional? Ik ben gaan praten met Charlie Revard, mede-eigenaar van The Bike Line in Indianapolis, Indiana, voor zijn mening.

Voor mij is een van de fijnste gevoelens dat ik zelf een probleem kan oplossen en mijn fiets weer aan de praat kan krijgen, soms met hulp van goede vrienden. Maar voor de meeste reparaties zijn gespecialiseerde gereedschappen nodig. Revard adviseert fietsers om af te wegen of het aanschaffen van die gereedschappen het waard is, of dat het goedkoper is om je werkplaats van vertrouwen (LBS, Local Bike Shop) het werk te laten doen.

Wat is de kans dat je dezelfde reparatie later nog eens moet doen? Hoeveel tijd kost het je om de reparatie zelf uit te voeren versus dat je het laat doen door een professional? Voor de meeste mensen wegen de tijds- en geldbesparing op tegen het zelf doen, en loont het om het werk uit handen te geven.

Hieronder een aantal problemen die fietsers kunnen tegenkomen, en advies over of je het zelf moet proberen, naar een werkplaats moet brengen, of het onderdeel beter kunt vervangen.

Het probleem: een beschadigde crank

Zelf repareren? Ja, je hebt opties

Als je vaak aan je fiets sleutelt, is een van de meest voorkomende problemen een beschadigde crankarm. Meestal ontstaat dit doordat de pedaal per ongeluk verkeerd is ingeschroefd (draad beschadigd, “cross-threading”).

Hoe repareren

Je kunt lichte beschadigingen in de draad herstellen met een pedaaltap (pedal tap). Park Tool biedt zo’n pedaaltap aan, en je kunt er ook één bij de meeste bouwmarkten vinden. Je draait de tap door de beschadigde draad om die weer op te snijden.

Bij ernstiger schade (bijna volledig versleten draden) kun je de crankarm redden door gebruik te maken van een reparatieset zoals de Unior Crank Saver Kit. Je holt dan de oude schroefdraad uit en zet er nieuwe inzetstukken in.

Als je niet in gereedschap of tijd wilt investeren, kun je ook de crankarm vervangen, in het bijzonder de linkerkant. De rechterarm is verbonden met de crank zelf, terwijl de linker los vastgeschroefd is. Je hebt dan wel een arm met de juiste lengte nodig, bij voorkeur van hetzelfde model. Al zal het waarschijnlijk niemand opvallen als je bijvoorbeeld een Shimano Ultegra-arm vervangt door een 105.

Als het de rechter crankarm betreft, kun je beter meteen de hele crankset vervangen. Beide opties zijn redelijk eenvoudig en goed te doen met behulp van YouTube-tutorials. Voor meer onderhoudsideeën kun je ook kijken naar 6 dingen waarvan je fietsenmaker zou willen dat je ermee stopt.

Het probleem: een kromme velg

Zelf repareren? Ja, maar alleen als de kromming niet te groot is

Als de schade relatief gering is, kunnen de meeste fietsers een kromme velg zelf rechtmaken met een passend spaaksleutel en een hoop geduld. Een spietstand (truing stand) is erg behulpzaam, maar je kunt de fiets ook omdraaien en met de remblokken als referentie werken om de kromming te zien.

Hoe repareren

Draai de spaken aan de tegenovergestelde zijde van de kromming een halve slag strakker.
Afhankelijk van de ernst moet je de spaken aan de zijde van de kromming misschien iets losser maken.
Herhaal dit voorzichtig totdat de velg weer min of meer recht is.
Voor diepgaande instructies kun je diverse bronnen raadplegen.

Als de kromming echter te groot is, is vervangen vaak de beste optie. Je kunt de naaf behouden en het wiel herbouwen met een nieuwe velg en spaken, maar meestal is het goedkoper om een compleet nieuw wiel aan te schaffen. Meer praktische tips vind je in hoe moet ik mijn wielen onderhouden?

Het probleem: een verbogen derailleurhanger

Zelf repareren? In het veld kun je het terugbuigen, maar vervang het daarna onmiddellijk

Een van de meest voorkomende schadegevallen na een val aan de kant van je aandrijving is dat de derailleurhanger verbogen raakt. De hanger is ontworpen om de klap op te vangen, ter bescherming van de derailleur of het frame.

Hoewel je de hanger vaak genoeg kunt terugbuigen om naar huis of naar een werkplaats te rijden, is het verstandig om hem vóór de volgende rit te vervangen, om verslechterde schakeling of een catastrofaal breken te voorkomen.

Hoe de hanger vervangen

Verwijder het wiel.
Schroef de derailleur los van de hanger.
Verwijder de hanger uit het frame.
Monteer de nieuwe hanger, na het schoonmaken en invetten van het bevestigingsvlak.
Sommige fabrikanten bieden uitlijngereedschap om te garanderen dat hanger en derailleur correct in lijn staan.

Het probleem: een niet inwerkende (niet comprimerende) verende voorvork

Zelf repareren? Ja

Mountainbiken is een smerig werk, en vuil heeft gemakkelijk vrij spel bij onderdelen, vooral bij de voorvork. Veel fabrikanten (zoals RockShox) raden aan om je vork om de ± 50 rijuren te onderhouden. Dit is een redelijk standaardklus, waarvoor je meestal simpele gereedschappen, vervangende olie en soms nieuwe seals of ringen nodig hebt. Er zijn goede instructievideo’s beschikbaar.

Als je vork niet meer in- of uitschakelt:

Hoe repareren

Noteer je huidige luchtdruk en instellingen van de vork.
Laat de lucht uit de vork lopen.
Verwijder de rebound-adjusterknop.
Maak de onderste bouten los.
Tik voorzichtig met een inbussleutel en een mallet om de as uit het onderste gedeelte te krijgen.
Laat de olie weglopen in een opvangbak.
Gebruik een metalen prikker om schuimringen te verwijderen. Als ze nog in goede staat zijn, reinig ze met alcohol en week ze in verende olie.
Reinig de vorkpoten en seals grondig. Vervang ringen en seals indien nodig.
Vet de seals in, plaats de as terug in de poten.
Vul met olie volgens specificaties van de fabrikant (aantallen en hoeveelheid staan meestal op hun website).
Bevestig de onderste bouten en de adjusterknop.
Pomp lucht terug in de vork met een shockpomp. Je vork zou weer soepel moeten werken.

Het probleem: beschadigd carbon (carbonvezel)

Zelf repareren? Nee, schakel een specialist in

Ik was zelf niet gerust om de schade aan het carbon van mijn frame te repareren, maar gelukkig bood een vriend, Brett Conway, zijn hulp aan. Ik schuurde het beschadigde gebied en zette de lak af totdat ik het carbon blootlegde.

Conway nam vervolgens het werk over. Hij sneed stroken van carbonvezel, doopte ze in epoxy en wikkelde ze om het blootgestelde gebied. Na twee lagen gebruikte hij krimpfolie en een heteluchtpistool om het geheel strak af te werken. De krimpfolie haalde ik er 24 uur later af.

In totaal duurde de reparatie minder dan 90 minuten. Vervolgens kun je het beschadigde deel vlak maken, gladschuren en opnieuw lakken. Conway heeft veel fietsen op deze manier gerepareerd, en ik had het zelf niet durven proberen zonder zijn bekwaamheid. Als de schade ernstiger was geweest, bijvoorbeeld een grote scheur of langs een structureel onderdeel, zou ik sowieso voor een professionele reparatie hebben gekozen.

© Robert Annis

Dit artikel verscheen eerder op Bicycling.com door Robert Annis