Tijdens het volgen van de Tour de France zijn er twee waardes die fanatieke data-analisten goed in de gaten houden: VAM en Wattage per kilogram. Maar wat betekenen die waardes nu precies en wat zegt het over de snelheid van het klimmen? Wij leggen het aan je uit.

Wat is VAM?

VAM is een afkorting van het Italiaanse Velocità Ascensionale Media, of van het Engelse Vertical Ascent Meters, wat gemiddelde klimsnelheid betekent. Het is een manier om de behaalde hoogtewinst te meten, uitgedrukt in verticale meters per uur. Als je dus een uur lang over de 1118 hoogtemeters van Alpe d'Huez doet, dan rijd je met een VAM van 1118.

VAM hangt af van factoren zoals de steilheid van een klim; het is daarom moeilijk om de inspanningen van twee verschillende beklimmingen met elkaar te vergelijken. Op een klim van 5% is het aanzienlijk moeilijker om een hoge VAM te realiseren, dan op een klim van 12%.

Wat is Wattage per kilogram?

De andere methodiek – wattage per kilogram lichaamsgewicht – wordt daarom met meer interesse gevolgd, omdat omgevingsfactoren een kleinere rol spelen. Deze waarde wordt ook wel de kracht-gewicht-verhouding genoemd. Meer daarover lees je in ons artikel Wat is kracht-gewicht verhouding?

Welke waardes heb je nodig om de Tour te kunnen winnen?

In beide gevallen zijn de metingen het meest zinvol bij bergop finishes, waar toprenners 30 minuten of meer voor nodig hebben (wat betekent dat je het piekvermogen van een renner op het omslagpunt kan meten). Goed, maar wat is er dan voor nodig om te winnen? Veel.

Op belangrijke beklimmingen tijdens de Tour de France 2023 produceren de topklimmers een VAM variërend van 1.500 tot wel 2.000 meter per uur - dat is meer dan een halve verticale meter per seconde (een goed getrainde amateurrenner zal ergens rond de 1000 meter per uur kunnen bereiken). Het wattage per kilogram lichaamsgewicht zit bij toprenners als Pogacar of Vingegaard meestal rond 6,5 watt/kg lichaamsgewicht. Lance Armstrong zou op het hoogtepunt van het dopingtijdperk, op lange hellingen wel 7 watt per kilo hebben geproduceerd.

Een goed getrainde amateurrenner kan ongeveer 4 w/kg kunnen halen, terwijl een recreatieve fietser naar adem snakkend 2,5 w/kg haalt. Lees hier ook eens hoeveel sneller je Alpe d'Huez kunt oprijden als je 10 kilo lichter bent.